مطالعه تطبیقی سه نهاد بطلان، فساد و عدم وجود قرارداد در فقه امامیه، فقه حنفی و حقوق فرانسه
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: دوفصلنامه فقه مقارن، دوره: 7، شماره: 14
- کد COI اختصاصی: JR_FIQHMG-7-14_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 483
نویسندگان
استاد گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه تهران
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران
چکیده
یکی از دستههای گوناگون ضمانت اجراهای قراردادی، ضمانت اجراهای ناظر به فقدان یکی از عناصر ضروری تشکیل قرارداد است. در حقوق ایران معمولا تنها از بطلان قرارداد صحبت به میان میآید و آن را با فساد قرارداد مترادف میدانند؛ لیکن در فقه حنفی که در برخی نظامهای حقوقی منطقه نظیر کشور افغانستان نیز موثر واقع شده است، برای فقدان برخی عناصر ضروری، ضمانت اجرای بطلان و برای برخی دیگر، ضمانت اجرای فساد را پیشبینی کردهاند و در واقع فساد را حدفاصل بطلان و صحت قرار داده اند. در نظام حقوقی فرانسه، در عرض بطلان، از مفهوم عدم وجود قرارداد نیز صحبت به میان آمده است که عمدتا ناظر به فقدان رضا، موضوع و سبب تعهد است و در سایر موارد اصولا از ضمانت اجرای بطلان استفاده میشود. این ضمانت اجراها ویژگیهای مشترکی دارند و اصولا مانع جریان آثار عقد میشوند، لیکن هر یک از این نهادها در نظام حقوقی منشا، آثار و احکام اختصاصی نیز دارد. بهنظر میرسد آنچه بهعنوان عدم وجود قرارداد در فرانسه بیان میشود، به مفهوم بطلان در فقه حنفی شبیه است و نیز آنچه به عنوان بطلان در فرانسه مطرح است از برخی وجوه با فساد قرارداد در فقه حنفی مشابهت دارد، این در حالی است که در حقوق ایران تنها از نهاد بطلان صحبت میشود و آنچه در سایر نظامها تحت عنوان فساد و عدم وجود قرارداد طرح میگردد، در ایران تحت عنوان بطلان بررسی میشود و با توجه به فقدان اثر عملی، دلیل موجهی برای تفکیک آنها وجود ندارد.کلیدواژه ها
بطلان, فساد, عدم وجود قرارداد, فقه امامیه, فقه حنفی, حقوق فرانسهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.