امیرحسین فرشچیان - دانشجوی دکتری تخصصی معماری اسلامی دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز.ایران.
علیرضا مسعود - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری موسسه آموزش عالی ایرانمهر قروه، کردستان، ایران.

موضوع این مقاله ؛ نگاه از دریچه ای خاص به یکی از اساسی ترین معضلات امروز کم شدن کاربر در مساجد میباشد ، از از مهمترین دلایل آن میتوان به استفاده از مساجد تنها برای عبادت و تک عملکردی بودن مساجد در جامعه امروز نام برد در صورتی که فعالیتهای آموزشی و تعلیم در هر دوره ای از اسلام از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و سبب رشد و پیشرفت جامعه اسلامی یوده است ، دیدگاه دین اسلام نسبت به مسجد علاوه بر فضای برای عبادت ، فضاهای برای فعالیت های ، مذهبی ، اقتصادی ، فرهنگی ، علمی هنری بوده است. در معماری اسلامی ، طبق آموزه های اسلامی که سفارش به علم آموزی و به کسب دانش بوده این مهم آشکار است ، و مساجدی که در این دوره ساخته شده اند علاوه بر تامیین نیاز های معنوی پاسخگو به نیاز های فرهنگی، اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و .... بودند . در این مقاله سعی بر آن شده با نقش مسجد _ مدارس در گذشته ، اهمیت علم اندوزی در اندیشه اسلام و تشریح فضاهای مسجد _ مدارس در گذشته به اهمیت نقش آنها در جامعه گذشته پی برده شود و همچنین با آشنا شدن با یکی از کاربری های مسجد ، از تجارب ترکیبی مساجد با مدرسه در جامعه امروزی استفاده شود . در این پژوهش ابتدا به تبیین مفهاهیم و الگوهای معماری اساس مولفه های مسجد پرداخته واستفاده از آن ها در معماری حال و سپس تحلیل مسجد – مدرسه به منظور انجام این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است.

مسجد، دانش، معماری اسلامی، آموزش، مدرسه.