خاستگاه های فکری و نظری برنامه درسی سایه و بازشناسی مصادیق آن در نظام آموزشی ایران

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش در برنامه ریزی درسی، دوره: 17، شماره: 64
  • کد COI اختصاصی: JR_JSR-17-64_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1285
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرتضی بازدار قمچی قیه

دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهیدبهشتی تهران، تهران، ایران.

کورش فتحی واجارگاه

استاد دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهیدبهشتی تهران، تهران، ایران.

محبوبه عارفی

دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهیدبهشتی تهران، تهران، ایران.

مقصود فراستخواه

دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهیدبهشتی تهران، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر قصد دارد ابتدا خاستگاه های فکری و نظری برنامه درسی سایه را مورد تحلیل قرار دهد سپس شواهد و مصادیق مربوط به این مفهوم را از مدارس ایران ارائه کند. رویکرد حاکم بر این پژوهش کیفی است که در مرحله اول مرور متون و در مرحله دوم از روایت پژوهی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل معلمان، دانش آموزان دوره اول متوسطه و نیز دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان شهر اردبیل بودند که به صورت هدفمند چند مدارس شهر، انتخاب و روایات و تجارب آنها گرداوری شد. ابزار گردآوری داده ها علاوه بر منابع مکتوب در مورد نظریه ها و دیدگاه ها، مصاحبه روایی بود. داده های حاصل از 5 مصاحبه انفرادی و گروهی، به اشباع نظری رسید. داده ها با روش تحلیل مضمونی تجزیه وتحلیل شد که شامل 6 مضمون اصلی است و عبارت اند از: فعالیت های زیرزمینی دانش آموزان، سندسازی، مهندسی نتایج امتحانات، تناقض در گفته ها و عمل، تبعیض و مقاومت دانش آموزان. این مضامین به همراه مضامین فرعی و مفاهیم آن از مهم ترین مصادیق برنامه درسی سایه در مدارس ایران هستند. همچنین بر اساس نتایج این پژوهش این فعالیت ها و مصادیق، ریشه در نظریه مقاومت، نظریه فراخود یا سوپراگوی ژاک لکان و نیز اندیشه های اسلاوی ژیژک دارند.

کلیدواژه ها

برنامه درسی سایه, نظریه مقاومت, اندیشه های اسلاوی ژیژک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.