غلامرضا عبدی - دانشجوی سابق دکتری، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
مجید شکرپور - دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
سید علیرضا سلامی - استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
سینزیا مارگاریتا برتائه - استاد، گروه زیست شناسی، دانشگاه تورین، ایتالیا

گیاهان دارویی منابع ارزشمند آنتی­اکسیدان­های طبیعی از قبیل برخی ترپنوئیدها و ترکیبات فنلی هستند و دارای پتانسیل بالا به­عنوان جایگزینی مناسب برای آنتی­اکسیدان­های سنتزی در کاهش استرس اکسیداتیو می­باشند. دمنوش نعناع­فلفلی (Mentha piperita) یکی از غنی­ترین منابع آنتی­اکسیدان در دنیا به­شمار می­آید. با استفاده از کم­آبی می­توان خاصیت آنتی­اکسیدانی این گیاه را تغییر داد. در این پژوهش، گیاهان نعناع­فلفلی به­مدت چهار ماه در معرض سه سطح آبیاری (شاهد، تنش ملایم و شدید به­ترتیب100، 75 و 50 درصد ظرفیت­زارعی) قرار گرفتند. هر دو سطح تنش کم­آبی، باعث کاهش معنی­دار ارتفاع بوته، وزن تر و خشک برگ و طول و عرض برگ شد. همچنین در اثر تنش کم­آبی، مقدار ترکیب­های فنولیک، میزان متابولیت­های ثانویه (فنل کل و فلاونوئید کل) و پتانسیل آنتی اکسیدانی نعناع­فلفلی به­صورت معنی­داری افزایش یافت. در بین دو سطح تنش مورد استفاده، تنش شدید تاثیر بیشتری را نشان داد. برخی از ترکیب­های فنولیک مانند کوئرستین، کومارین و لوتئولین فقط در شرایط تنش کم­آبی شناسایی گردیدند. همچنین تنش کم­آبی تغییر مقادیر برخی اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب غیر­اشباع را به­دنبال داشت. درکل تنش کم­آبی منجر به افزایش پتانسیل آنتی اکسیدانی عصاره آبی و برخی ترکیب­های فعال زیستی نعناع­فلفلی گردید.

ارزش زیستی, عصاره آبی, ترکیب های فنولیک, فلاونوئید, رزمارینیک اسید