بررسی ساختاری ترنج در فرش ایران بررسی مورد قالی های بلوچی و ترکمنی

از وجوه قابل بررسی فرش دستباف، طرح و نقش آن است .ساختار ترنج یکی از مهم ترین و فراگیرترین ساختارهای فرش ایران است که همواره مورد توجه قالی بافان قرار گرفته است و مجموعه از طرح و نقش زیبا و دلپذیر است. عشایر قالی باف ایران از سبک خاص خود در نقش پردازی پیروی می کنند. دست بافته های آ نها از تمام جهات با سنت و فرهنگ کوچ نشینی منطبق است. از این رو دست بافته هایشان هم از لحاظ کاربری، شکل و ابعاد با هم تناسب دارد و هم از بابت طرح و نقش، با زندگی و فکر و اندیشه ایلیاتی هماهنگ است. هدف مقاله بررسی ساختار طرح و نقش ترنج به طور کلی و تصاویر میدانی در فرش های ترکمنی و بلوچی است. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و اسنادی است. نتایج پژوهش نشان می دهد طرح و نقش قالی های ترکمنی دارای تنوع زیاد و ساختار مشابهی در طرح و نقش ترنج دارد. نقش مایه های به کار رفته برگرفته از طبیعت پیرامون زندگی مانند اشیاء متداول روزمره، جانوران، گیاهان و برخی نقوش کاملا انتزاعی انسانی است . به نظر می رسد نقش ترنچ در فرش های بلوچی بسیار متاثر از نقوش ترکمنی بوده به طوری که الگو های اولیه بسیاری از نقوش ترنچی فرش های بلوچی را می توان براحتی در نقوش ترکمنی یافت، سپس نقش با هنرمندی بسیار زیادی تغییر شکل پیدا کرده و طرح تازه خلق شده است.

کلیدواژه ها:

ترنج ، طرح ، فرش ، بلوچی ، ترکمنی