نیروی دریایی ایران در خلیج فارس در عصر قاجاریه

نیروی دریایی مهم ترین عامل قدرت در قرن نوزدهم و بیستم محسوب می شد، کشور ایران به دلیل دارا بودن بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر مرز دریایی، در خلیج فارس و دریای عمان در جنوب که بیشترین خط ساحلی در بین کشورهای منطقه محسوب می شود؛ از موقعیت مناسبی برای تشکیل ناوگان دریایی در این دوره که بیشتر آن، معاصر با حکومت قاجاریه بر ایران است، برخوردار بود. لذا هدف از این پژوهش بررسی وضعیت نیروی دریایی ایران در عصر قاجاریه در خلیج فارس و دریای عمان است. این تحقیق با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع دست اول تاریخی به بررسی وضعیت ناوگان دریایی ایران در خلیج فارس در عصر قاجاریه خواهد پرداخت. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در ایران عصر قاجاریه در مرزهای ساحلی جنوب، اغلب مولفه های قدرت دریایی همچون: موقعیت جغرافیایی، ویژگی های طبیعی، سواحل طولانی، جمعیت و علاقه مندی مردم جنوب به دریا و دریانوردی به صورت بالقوه وجود داشته است؛ اما به رغم وجود این شرایط مناسب و بالقوه ناوگان دریایی و نظامی ایران در خلیج فارس یکی از ضعیف ترین ناوگان های دریایی در منطقه بوده که حتی قادر به حفظ امنیت و پاسداری از سواحل خود نیز نبوده است. نبود یک خط مشی روشن و مشخص در اداره این مناطق مهم و استراتژیک، عدم شناخت و توجه کافی سلاطین و سیاستمداران قاجاری از اهمیت بنادر و جزایر جنوب و حضور پررنگ و قدرتمند کشورهای استعمارگر به خصوص انگلستان در خلیج فارس، باعث شدند تا هیچ گاه قدرت دریایی ایران در عصر قاجار نتواند آن طور که باید ظهور و بروز پیدا کند.

کلیدواژه ها:

تاریخ بیهقی ، قاجاریه ، نیروی نظامی ، نیروی دریایی ، امنیت ، خلیج فارس ، کشتی ها