بررسی تنوع ژنتیکی نمونه های بادمجان بومی ایران از لحاظ برخی صفات مورفولوژیکی

بادمجان به دلیل خواص تغذیه ای، یکی از محصولات سبزی صیفی بسیار مهم به شمار می رود. هدف از این مطالعه بررسی تنوع ژنتیکی بین نمونه های ژنتیکی بادمجان موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران بود. به منظور انجام این آزمایش در سال اول و در ارزیابی مقدماتی ۱۶۸ نمونه ژنتیکی و در سال دوم و ارزیابی تکمیلی ۴۰ نمونه ژنتیکی بادمجان موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران مورد بررسی قرار گرفتند. در این ارزیابی ها تعداد ۲۳ صفت کمی و کیفی ارزیابی شد. در ارزیابی مقدماتی، ژنوتیپ های مورد مطالعه اختلاف آماری معنی داری در سطح احتمال ۱ درصد برای همه صفات نشان دادند و توزیع فراوانی نمونه ها از نظر شکل میوه به صورت دلمه ای (۳۵.۸۹درصد)، قلمی (۳۲.۱۸ درصد)، لامپی (۱۳.۶۷ درصد)، نیم قلمی (۱۳.۱۵ درصد) و گرزی (۵.۱۱ درصد) بود. در ارزیابی تکمیلی، اثر ژنوتیپ در نمونه های مورد مطالعه برای همه صفات معنی دار بود. از لحاظ تنوع ژنتیکی در صفات کیفی، بیشترین تنوع در صفات رنگ گل (۱.۵۶) و شکل میوه (۱.۵۳) و کم ترین تنوع در رنگ میوه (۰.۵) مشاهده شد. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای چهار گروه شناسایی شد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین توده های شماره یک و ۲۰ (۲۲.۳۴) و کمترین فاصله بین توده های شماره هفت و ۲۱ (۰.۱۲) بود. در تجزیه به عامل ها سه عامل اصلی اول ۶۸.۰۶ درصد از تنوع موجود در داده ها را توجیه نمود. عامل­های اول و دوم، به عنوان عامل های عملکرد و اجزا عملکرد شناخته شدند. همچنین صفات عملکرد میوه دارای وراثت پذیری بالا و همچنین همبستگی ژنتیکی معنی دار با همدیگر بودند؛ بنابراین با توجه به ضریب صفات مهم در تعیین عامل های اول و دوم، انتخاب نتاج در جمعیت های در حال تفرق باید هم زمان با در نظر گرفتن به نژادی برای عملکرد و شکل میوه مورد نظر باشد.

کلیدواژه ها:

Eggplant ، Genetic variation ، Heritability ، Genotypic correlation ، بادمجان ، تنوع ژنتیکی ، وراثت پذیری ، همبستگی ژنوتیپی