بررسی سینتیک خشک شدن، انرژی مصرفی و خصوصیات کیفی محصول گل گاوزبان (Echium amoenum) در یک خشک کن خورشیدی مجهز شده با لامپ مادون قرمز

پژوهش حاضر نمونه­ ی آزمایشگاهی یک خشک­کن خورشیدی مجهز شده با لامپ مادون قرمز کمکی ارائه شده و سینتیک خشک شدن، انرژی و کیفیت رنگ گل گاوزبان درتوان های ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۱۳ وات لامپ مادون قرمز و دبی حجمی هوای عبوری ۰۰۲۵/۰  و ۰۰۵/۰  مترمکعب­بر­ثانیه، بررسی گردید. نتایج حاصل از ارزیابی کیفیت رنگ و مصرف انرژی با نتایج بدست آمده از خشک­کردن گل­گاوزبان به روش مرسوم (سایه خشک) مقایسه شد. پنج مدل ریاضی بر داده­های تجربی سینتیک خشک شدن محصول برازش گردید و ارزیابی مدل­ها با سه معیار ضریب تعیین (R۲)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب مربع­کای (χ۲ ) صورت گرفت. نتایج نشان داد تاثیر توان لامپ های مادون قرمز، دبی حجمی هوا و اثر متقابل آن­ها بر زمان خشک­شدن گاوزبان معنادار است (۰۱/۰>p). مدت زمان خشک شدن گاوزبان در سایه خشک ۲۴ ساعت اندازه گیری گردید. در استفاده از خشک­کن خورشیدی بررسی، با افزایش توان لامپ مادون قرمز از ۱۰۰ به ۲۱۳وات و افزایش دبی حجمی هوا از ۰۰۲۵/۰ به  ۰۰۵/۰مترمکعب ­بر­ثانیه، زمان خشک­شدن نمونه­ها به ترتیب ۳۷درصد و۱۷درصد کاهش یافت. بهترین مدل برای بررسی روند خشک­شدن گاوزبان مدل پیج تعیین گردید. کمترین انرژی مصرفی ویژه (۶۳/۴مگاژول­بر­کیلوگرم) مربوط به شرایط خشک کردن در دبی هوای عبوری ۰۰۵/۰مترمکعب­بر­ثانیه و توان ۱۵۰وات لامپ مادون قرمز و بیشترین انرژی مصرفی ویژه (۲۶/۵مگاژول­بر­کیلوگرم) در دبی ۰۰۲۵/۰مترمکعب­بر­ثانیه و توان ۲۱۳وات لامپ مادون قرمز بود. در مجموع براساس نتایج مصرف انرژی و کیفیت رنگ محصول نهایی، روش خشک­کردن در دبی هوای  ۰۰۵/۰ مترمکعب­بر­ثانیه و توان ۱۵۰وات لامپ مادون قرمز توصیه شد. در سنجش پارامترهای رنگ، نمونه­های خشک شده در دبی هوای ۰۰۵/۰ مترمکعب­برثانیه و توان ۲۱۳وات لامپ مادون قرمز نسبت به نمونه­های خشک شده به روش سنتی کیفیت بالاتری داشتند اما به دلیل مصرف انرژی بالاتر، این تیمار به عنوان مناسب­ترین تیمار در این مطالعه انتخاب نشد.

کلیدواژه ها:

Echium amoenum ، Specific Energy Consumption ، Drying ، Infrared ، Color properties ، Sensory Evaluation ، گل گاوزبان ، انرژی مصرفی ویژه ، خشک کردن ، مادون قرمز ، ویژگی های رنگی ، آزمون حسی