تاثیر آموزش همتایان بر وضعیت آگاهی و عملکرد دانش آموزان دختر در مورد فقرآهن و مصرف مکمل آهن

سابقه و اهداف : تاثیر آموزش همتایان در انتقال اطلاعات حساس بهداشتی مثل HIV در بین نوجوانان نشان داده شده است اما در زمینه تاثیر آن بر انتقال اطلاعات غیرحساس مطالعهای یافت نشد. بنابراین این مطالعه با هدف تعیین تاثیر این نوع آموزش بر آگاهی و عملکرد دانش-آموزان دختر مقطع سوم راهنمایی شهر تبریز در مورد فقرآهن و مصرف مکمل آهن انجام گرفت. مواد و روشها: این مطالعه مداخلهای بر روی ۸۸۵ دانشآموز دختر مقطع سوم راهنمایی در ۱۰ مدرسه از مدارس راهنمایی مناطق پنچگانه شهر تبریز (انتخاب شده به صورت تصادفی سهمیهای) در سال ۹۱-۱۳۹۰ انجام شد. مدارس بطور مساوی بصورت تصادفی جور شده در هر یک از دو گروه آموزش مستقیم یا همتایان اختصاص داده شدند. ابزار گردآوری دادهها، پرسشنامه خود ساخته حاوی اطلاعات دموگرافیک و ۱۸ سوال سنجش آگاهی و ۶ سوال عملکرد بود. آگاهی و عملکرد دانشآموزان در آغاز مطالعه و سه ماه بعد از مداخله آموزشی و توزیع قرص آهن در میان نمونهها، مورد سنجش قرار گرفته و میزان امتیاز هر فرد از محدوده امتیاز ۱۰۰-۰ محاسبه گردید. دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS.version۱۳، آزمونهای تیمستقل و تیزوج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمره آگاهی بعد از آموزش در گروه آموزش همتایان از ۱/۵۰ به ۷/۶۹ و در گروه آموزش مستقیم از ۵/۵۴ به ۵/۷۰، افزایش یافت (۰۰۱/۰P< در هر دو گروه). میانگین امتیاز عملکرد بعد از آموزش در گروه آموزش همتایان از ۷/۴۱ به ۴/۴۶ و در گروه آموزش مستقیم از ۵/۴۴ به ۴/۴۶ ارتقاء یافت (۰۵/۰p<) در هر دو گروه). مقایسه تفاوت میانگین قبل و بعد از مداخله در هر گروه نشان داد که آموزش همتایان موثرتر از آموزش مستقیم در ارتقاء امتیاز عملکرد و آگاهی بعد از مداخله نسبت به قبل از آن بوده است و این افزایش امتیاز معنیدار بود (۰۵/۰p<). استنتاج : آموزش همتایان میتواند یک رویکرد موثر در افزایش آگاهی و عملکرد دانشآموزان در زمینه فقرآهن و مصرف مکمل آهن باشد. بنابراین بهتر است از این روش آموزشی ساده و ارزان در مدارس جهت ارتقاء سلامت نوجوانان استفاده نمود. با توجه به مطلوب نبودن عملکرد در هر دو گروه حتی بعد از مداخله، مطالعات بیشتر در زمینه بررسی دلایل آن و سایر مطالعات مداخلهای جهت ارتقای عملکرد در این زمینه ضروری بنظر میرسد.

کلیدواژه ها:

peer education ، knowledge ، performance ، iron deficiency ، iron supplementation ، آموزش همتایان ، آگاهی ، عملکرد ، فقرآهن ، مکمل آهن