بررسی اثرهای تنش خشکی بر خصوصیات جوانه زنی و رشد گیاهچه در جمعیت های مختلف دو گونه Elymus hispidus و Elymus pertenuis

جنس Elymus از گرامینه ­ های مهم مرتعی در ایران می­باشد که در تولید علوفه و حفاظت از آب و خاک اهمیت زیادی دارد. به دلیل تولید بالا و قابلیت پذیرش عالی توسط دام، ارزش خاصی جهت چرای دام دارد. گونه­های مهم این جنس در مقابل خشکی واکنشهای مختلفی از خود نشان می­دهند. به­منظور بررسی اثر خشکی در مرحله جوانه­زنی گیاهچه در جمعیت­های مختلف دو گونه Elymus hispidus و Elymus pertenuis آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار در ژرمیناتور در شرایط استاندارد جوانه­زنی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ۱۴ اکسشن از هر دو گونه و سطوح مختلف پتانسیل اسمزی ناشی از غلظت­های پلی­اتیلن­گلایکول ۶۰۰۰ در ۴ سطح (۰، ۸/۰- ، ۹/۰- و ۱- مگاپاسکال) بودند. فاکتورهای مورد اندازه گیری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول ساقه چه، نسبت طول و وزن­تر ریشه­چه به ساقه چه، طول گیاهچه، شاخص بنیه بذر، وزن تر گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و وزن خشک به تر گیاهچه بودند. نتایج نشان داد که تفاوت معنی­داری بین میانگین دو گونه بجز وزن تر گیاهچه مشاهده نشد، اما اختلاف بین تیمارهای خشکی، جمعیت ها و اثرهای متقابل جمعیت در خشکی برای کلیه صفات از لحاظ آماری معنی­دار بود. با افزایش تنش خشکی، میانگین کلیه صفات روند کاهشی نشان داد، در حالی­که با افزایش تنش نسبت طول ریشه­چه به ساقه­چه افزایش یافت. درصد کاهش طول ساقه­چه نسبت به ریشه چه در اثر تنش خشکی بیشتر بود که نشان­دهنده حساسیت بیشتر این صفت در مقابل تنش خشکی می­باشد. بنابراین جمعیت های یاسوج، اقلید و بروجن متعلق به گونه E.hispidus در بیشتر ویژگیها بیشترین مقاومت را از خود نشان دادند. به هر حال، نتایج تجزیه پروبیت برای تعیین پتانسیل اسمزی کشنده ۵۰ درصد گیاهچه ها نشان داد که پتانسیل اسمزی بحرانی LD۵۰ در گونه های E.hispidus و E.pertenuis به­ترتیب ۷۲/۰- و ۸۱/۰- مگاپاسگال بود.

کلیدواژه ها:

Elymus hispidus ، Elymus pertenuis ، PEG۶۰۰۰ ، جوانه زنی ، بنیه بذر ، خشکی