تحلیلی بر جایگاه اصل محوری در تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر روایت «الا و له اصل فی کتاب الله»

قرآن کریم به عنوان منبع اصلی آموزه های دینی در اسلام، برای پاسخ به نیازهای هم سو با هدف هدایت و تکامل انسان، دارای ویژگی های متمایزی است؛ که «جامعیت قرآن» یکی از این ویژگی های منحصر به فرد قلمداد می شود. این مهم از همان آغاز مورد توجه اندیشمندان اسلامی قرار گرفته و درباره چگونگی آن نظرات متعددی بیان گردیده است. تبیین این ویژگی بسیار حائز اهمیت است و این مهم، در بستر مراجعه به آیات و روایاتی چند در این موضوع و فهم آن ها ممکن می نماید. گستره و محدوده جامعیت قرآن همواره مورد توجه بوده، لیکن کیفیت تحقق جامعیت مذکور، اغلب مورد غفلت واقع شده است. پژوهه فرارو، با روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی کیفیت تحقق جامعیت قرآن کریم، مبتنی بر «اصل محوری» و با تکیه بر تحلیل روایت منقول از امام صادق (ع): «ما من امر یختلف فیه اثنان الا و له اصل فی کتاب الله عز و جل» پرداخته است و از این رهگذر با روش تحلیل متن، مطابق قواعد فقه الحدیث، ابتدا به معناشناسی مفردات، بررسی مستندات روایی و سپس شرح روایت و تبیین راه های استنباط اصول قرآنی می پردازد. براساس یافته های این پژوهش، قرآن کریم حاوی اصولی است که با انطباق بر نیازهای مختلف انسان، می تواند پاسخگوی نیازهای گوناگون بشر در تمام اعصار باشد. در این باره سه رویکرد: «بهره گیری از حجیت فرازهای مستقل»، «دلالت های فراسیاقی» و «نگرش اصل محور در قصه های قرآنی»، جهت تحقق جامعیت قرآن با تکیه بر اصل محوری حائز اهمیت است.

کلیدواژه ها:

قرآن کریم ، جامعیت قرآن ، روایات ، اصل ، حجیت فرازهای مستقل ، دلالت فراسیاقی ، قصص قرآنی