آسیب شناسی انجام تکالیف دینی (نماز) در مدارس ابتدایی دخترانه کرمانشاه

نماز به عنوان مهم ترین فریضه الهی بر هر مسلمانی واجب شده است؛ انجام این فریضه الهی علاوه بر آثار معنوی، پیامدهای فردی، اجتماعی و فرهنگی مثبتی را نیز به دنبال دارد. از این رو، نهادهای مختلفی از جمله مدارس برای درونی کردن این ارزش دینی تلاش نموده اند. در این راستا، مدارس و مراکز آموزشی به عنوان مهم ترین نهاد در جامعه که وظیفه تربیت و پروش افراد آن را به عهده دارد، می توانند نقش مهمی در این زمینه داشته باشند؛ زیرا مراحل اولیه رشد و تکوین شخصیت در دوران نوجوانی شکل می گیرد. علاوه بر این، مدرسه مکانی است که نوجوانان بسیاری از ساعات زندگی خود را به آن اختصاص می-دهند. بنابراین، اگر مدارس در جهت درونی کردن ارزش های دینی منجمله برپایی نماز در بین دانش-آموزان اقدام کنند، اثرگذارتر از سایر نهادها خواهند بود. با وجود تلاش های زیادی که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در مدارس برای درونی کردن فریضه الهی نماز انجام شده است، هنوز در این زمینه با آسیب ها و چالش هایی مواجهه هستیم. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی موانع انجام تکالیف دینی (نماز) در بین دانش آموزان پایه چهارم تا ششم مدارس ابتدایی دخترانه شهرستان کرمانشاه انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام مدیران، معلمان و مربیان پرورشی مدارس ابتدایی دخترانه در نواحی سه گانه شهر کرمانشاه بود (N=۹۰۰)؛ که با استفاده از جدول نمونه گیری بارتلت و همکاران (۲۰۰۱)، تعداد ۱۷۸ نفر از آن ها به صورت تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب برای مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط متخصصان و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSSWin۲۱ انجام شد. بر اساس نتایج پژوهش، مهم ترین موانع برپایی فریضه الهی نماز در بین مدارس ابتدایی دخترانه شهرستان کرمانشاه از دیدگاه افراد مورد مطالعه شامل: وجود رسانه های غربی مانند ماهواره در محیط خانواده ها، وجود انواع سرگرمی ها مانند بازی های رایانه ای در محیط خانواده و مدارس و ضعف پایه های اعتقادی والدین دانش آموزان بودند. علاوه بر این، یافته های تحلیل عاملی اکتشافی، موانع انجام فریضه الهی نماز در بین مدارس ابتدایی دخترانه شهر کرمانشاه را در پنج دسته، یعنی موانع آموزشی- ترویجی، موانع فردی- خانوادگی، موانع زیرساختی، موانع محیطی و موانع مدیریتی طبقه بندی کرد. یافته های حاصل از این مطالعه دستاوردهای مناسبی برای مدیران، معلمان و مربیان مدارس ابتدایی به منظور نهادینه کردن انجام تکالیف دینی ازجمله فریضه الهی نماز در بین دانش آموزان مدارس ابتدایی دارد.

کلیدواژه ها:

اسلام ، فرایض الهی ، نماز ، مدارس ابتدایی دخترانه ، شهر کرمانشاه.