مقایسه اثر عسل بهار نارنج (Citrus aurantium) با پماد فنی توئین بر ترمیم زخم در موش صحرائی

در این مطالعه تجربی ۳۲ موش صحرائی نیمه بیهوش شدند و زخمی تمام ضخامت در قسمت پشتی به ابعاد یک سانتی متر مربع ایجاد شد. موش ها در گروه های کنترل منفی، کنترل مثبت (اوسرین)، عسل بهار نارنج ۷۵ درصد و فنی توئین ۱ درصد تقسیم بندی شدند. در گروه تجربی تحت درمان روزانه ۲ بار به مقدار یک گرم از پماد به صورت یک لایه نازک بر روی سطح زخم ها به مدت ۱۴ روز قرار داده شد. نمونه برداری جهت بررسی های هیستوپاتولوژی در روزهای ۴، ۷، ۱۰ و ۱۴ بعد از ایجاد زخم صورت گرفت. برای اندازه گیری جمع شدگی زخم از نرم افزار دیجی مایزر استفاده شد. در این بررسی میزان آنژیوژنز، فیبروپلازی، تشکیل بافت پوششی، رسوب کلاژن و ارتشاح سلول های التهابی مورد ارزیابی قرار گرفت. در بررسی میکروسکوپیک در روز ۴، آسیب اپیدرم و درم با حضور لخته خونی و نفوذ سلول های التهابی در گروه تحت درمان و بافت جوانه ای در حال تشکیل در گروه های عسل بهار نارنج ۷۵ درصد و فنی توئین ۱ درصد مشاهده شد. در روز هفتم بافت جوانه ای در گروه های تحت درمان قابل تشخیص بود. در گروه تحت درمان با عسل ۷۵ درصد تراکم سلولی بافت جوانه ای نسبت به سایر گروه ها کمتر و سنتز کلاژن نسبت به سایر گروه ها بیشتر و بافت پوششی در حال تشکیل نیز قابل تشخیص بود. در روز دهم از تراکم سلول های آماسی، عروق خونی و سلول های فیبروبلاستی در بافت جوانه ای کاسته شد. در گروه کنترل منفی و کنترل مثبت نسبت به عسل ۷۵ درصد و فنی توئین ۱ درصد بافت جوانه ای جوان تر به نظر می رسید. بافت جوانه ای در گروه عسل ۷۵ درصد و فنی توئین ۱ درصد تراکم سلولی کمتر و سنتز کلاژن بیشتر را نشان داد. در گروه عسل ۷۵ درصد تشکیل بافت پوششی در مقایسه با روز هفتم پیشرفت بیشتری داشت. در روز چهاردهم در گروه عسل ۷۵ درصد بافت جوانه ای بالغ به صورت تراکم سلولی کم و رشته های کلاژن ضخیم و منظم و بالغ تر از سایر گروه ها به نظر می رسید و بافت پوششی به صورت کامل سطح زخم را پوشانده بود. در بررسی اندازه گیری انقباض زخم نتایج حاکی از آن بود که گروه تحت درمان با عسل ۷۵ درصد نسبت به فنی توئین ۱ درصد بهبودی بالاتری داشته که این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار بود.

کلیدواژه ها:

ترمیم زخم ، عسل بهار نارنج ، فنی توئین ، زخم برشی ، موش صحرائی