ارزیابی ساختار شکل رشد شهری (مورد مطالعه : کلانشهر شیراز)

امروزه به دلیل افزایش روزافزون جمعیت شهری، مساله رشد و توسعه کالبدی- فضایی شهرها به امری اجتناب ناپذیر مبدل شده است و الگوهای رشد شهری یکی از مهم­ترین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت زیست ساکنان یک شهر به شمار می­آید. توجه به فرم فضایی شهر به عنوان ضرورتی اساسی در برنامه های توسعه شهری حاکی از اهمیت آن در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی و کالبدی شهر دارد. بنابراین بامطالعه و شناخت ساختار شکل رشد شهرها با توجه به نظام پیچیده حاکم بر آن می تواند تا حدودی سازوکارها و نیروهای حاکم بر شکل رشد آن را شناسایی کرد. هدف از این پژوهش تحلیل رشد شهری بر اساس شاخص های شکل رشد شهری است. روش های مختلفی برای تحلیل رشد شهری در کلان شهرها وجود دارد که در سال های اخیر با توسعه فناوری های مرتبط با ماهواره ها داده های قابل توجهی در اختیار برنامه ریزان قرار داده است. در این پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای برای یک دوره ۲۰ ساله از ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۵ رشد شهری کلان شهر شیراز بر اساس سنجه های فضایی شکل رشد شهری مورد کندوکاو قرارگرفته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که کلان شهر شیراز در دوره مورد مطالعه به لحاظ شکلی تغییرات زیادی را در خود داشته است. این تغییرات در کلاس های مختلف شهری همچون بناهای ساخته شده، فضاهای سبز و باغ ها، شبکه راه و زمین های بایر شهری رخ داده است. خروجی های تحلیل کمی تغییرات رشد شهری در کلان شهر شیراز حاکی از آن است که گسستگی و تفرق شهری در همه کلاس های شهری رخ داده و در دوره مورد مطالعه کلان شهر شیراز به سمت تفرق بیش تر حرکت کرده است. همچنین بعد فراکتال رشد شهری در کلان شهر شیراز نیز حاکی از پیچیدگی بیش تر در شکل رشد شهری است.

کلیدواژه ها:

رشد شهری ، تصاویر ماهواره ای ، ساختار شکل ، فراکتال ، کلان شهر شیراز