بررسی عملکرد، صفات مورفولوژیکی و کیفیت علوفه در ۱۹ اکوتیپ از گونه مرتعی Agropyron cristatum در شرایط کشت آبی و دیم در منطقه خجیر تهران

به­منظور بررسی عملکرد و کیفیت علوفه، ۱۹ اکوتیپ از گونه مرتعی  Agropyron cristatumدر دو آزمایش دیم و آبی در ایستگاه خجیر تهران در طی سالهای ۸۵-۱۳۸۶ در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند و صفات، قدرت رویش بذر، ارتفاع، تاریخ گلدهی و گرده­افشانی، عملکرد علوفه، و ۵ صفت کیفی شامل: درصد قابلیت هضم، درصد پروتئین خام، درصد کربوهیدرات­های محلول در آب، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF) و خاکستر کل مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده­های دو آزمایش نشان داد که تفاوت بین دو شرایط کشت برای عملکرد و صفات مورفولوژیکی در سطح احتمال ۱% معنی­دار بود، ولی از لحاظ کیفیت علوفه تفاوتی بین دو محیط مشاهده نشد. به­نحوی­که تفاوت بین اکوتیپ­ها و اثر متقابل اکوتیپ در محیط برای کلیه صفات معنی­دار بود. به­طوری­که اکوتیپ های ۸p۲۰۸ (اصفهان) و ۴p۴۰۵۶ (گرگان) به­ترتیب با عملکرد ۱۲۴۰ و ۱۳۳۶ کیلوگرم در هکتار، در شرایط آبی و اکوتیپ های m۶۱۹ و ۴p۴۰۵۶ و m۶۱۹ با عملکرد ۷۹۱ تا ۹۰۱ کیلوگرم در هکتار، در شرایط دیم نسبت به سایر اکوتیپ­ها عملکرد بیشتری داشتند. در مجموع، در دو محیط، اکوتیپ­های m۱۷۲۲ (گرگان)، ۸p۲۰۸ (اصفهان) و ۴p۴۰۵۶ (گرگان) با میانگین عملکردهای ۹۳۳ تا ۱۰۲۱ کیلوگرم در هکتار از کیفیت علوفه بهتری نیز برخوردار بودند و به­عنوان اکوتیپ های مناسب برای علوفه­کاری در مراتع و اراضی کم­بازده مشابه شرایط آب و هوایی خجیر در استان تهران پیشنهاد شدند. ضرایب همبستگی بین عملکرد علوفه با قدرت رویش بذر مثبت و معنی­دار بود. بنابراین کربوهیدرات­های محلول در آب با قابلیت هضم همبستگی مثبت و با درصد پروتئین خام همبستگی منفی و معنی دار داشت. البته رابطه بین قابلیت هضم و ترکیبات فیبری از قبیل ADF و فیبر خام منفی و معنی­دار بود

کلیدواژه ها:

Agropyron cristatum ، عملکرد و کیفیت علوفه ، کشت آبی و دیم ، دیمزار ، چراگاه ، استان تهران