بررسی قاعده لاضرر از منظر فقه و حقوق ایران

هدف این پژوهش بررسی قاعده لاضرر در فقه و حقوق ایران بود که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در دسترس انجام شد. یافته های این پژوهش بیانگر آن بود که در میان قواعد متعدد فقهی، قاعده لاضرر، از جمله قواعدی است که کارایی بسیاری در فقه سیاسی دارد. قاعده لاضرر یکی از قواعدی است که بسیاری از فقهای اسلام آن را اساس تشکیل فقه دانسته اند. و باتوجه به مدارک و منابع چهارگانه فقه می توان به آن استناد کرد. قانون های موضوعه نیز بر نفی ضرر و لزوم جبران آن تاکید دارند. مطابق اصل ۴۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که به عنوان یکی از مصداق های قاعده لاضرر شناخته می شود هیچ کس نمی تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد. این قاعده در باب ضمان و مسئولیت مدنی اهمیت مضاعف دارد. همچنین یافته ها حاکی از آن است که قاعده لاضرر یکی از مهمترین قواعد فقهی است و دلیل روایی قاعده لاضرر منحصر در حدیث نبوی نیست و در قضایا و موارد مختلف این دستور از سوی پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع) نیز صادر گردیده است.

کلیدواژه ها:

قاعده لاضرر ، لاضرار ، مباحث فقهی ، فقه اسلامی ، حقوق ایران