ارزیابی زیست فراهمی کلسیم در برخی از کربنات کلسیم های تجاری رایج در تغذیه جوجه های گوشتی

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: کلسیم موجود در جیره جوجه­ های گوشتی بر رشد، بازدهی خوراک، رشد استخوان، سلامت پا، عملکرد سیستم عصبی و ایمنی بدن موثر است. تامین کلسیم به مقدار کافی برای رسیدن به عملکرد مطلوب در جوجه­ های گوشتی امری حیاتی است. جهت تامین دقیق نیاز طیور به کلسیم می­بایست از میزان زیست­فراهمی کلسیم موجود در مواد خوراکی و منابع کلسیم آگاهی داشت. از این رو آزمایشی به­منظور ارزیابی زیست­ فراهمی کلسیم برخی از کربنات کلسیم­های تجاری و تاثیر آن بر عملکرد و ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی استخوان در جوجه­ های گوشتی انجام شد. مواد و روش ­ها:. ابتدا چهار نمونه کربنات کلسیم تجاری که بیشترین سهم تولید در ایران را داشتند تهیه و سپس مطابق روش­های استاندارد مقادیر کلسیم و عناصر سمی، و میزان حلالیت در اسید کلریدریک ۲/۰ درصد تعیین شد. با توجه به شاخصه­ های اندازه­ گیری شده، دو کربنات کلسیم معدنی با نام­های تجاری اطلس و البرز که حلالیت بیشتری داشتند انتخاب و میزان زیست­ فراهمی کلسیم با استفاده از ۱۸۰ قطعه جوجه نر گوشتی با روش منحنی استاندارد برآورد شد. هر یک از جیره ­ها­ی غذایی با ۶ تکرار و ۵ پرنده در هر تکرار به مدت دو هفته از ۷ تا ۲۱روزگی در اختیار جوجه ­ها قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بین کربنات­های کلسیم مورد آزمایش بالاترین ضریب حلالیت در اسید را به ترتیب کربنات اطلس و کربنات البرز داشتند و مابقی کربنات­ها از انحلال­ پذیری پایین­تری برخوردار بودند (۰/۰۱>p). بالاترین میزان کلسیم در کربنات اطلس (۳۷/۸%) و کربنات البرز (۳۷/۱۳%) بود. مابقی نمونه­ ها محتوی کلسیم کمتری  داشتند. کربنات­ های  اطلس و  البرز کمترین مقادیر عناصر سمی را داشتند. کربنات کلسیم کلسی­پیور به عنوان استاندارد استفاده شد. زیست­ فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس وزن بدن برای کربنات اطلس، ۹۹ درصد و برای کربنات البرز، ۹۸/۶ درصد بود. زیست ­فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس ضریب تبدیل غذایی برای کربنات اطلس ، ۱۲۱/۷ درصد و کربنات البرز ، ۹۲/۸ درصد بود. زیست­ فراهمی برآورد شده بر اساس خاکستر استخوان درشت­نی در کربنات اطلس، ۹/۱۱۱ درصد و کربنات البرز، ۱۰۶ درصد بود. زیست­ فراهمی نسبی برآورد شده بر اساس محتوای کلسیم استخوان درشت­نی در کربنات اطلس  ، ۱۰۱/۴ درصد و برای کربنات البرز، ۵/۸۹ درصد بود. زیست­فراهمی برآورد شده بر اساس استحکام استخوان در برابر شکستگی درشت­نی در کربنات اطلس ، ۹/۱۰۸ درصد و در کربنات البرز، ۱۰۱/۴ درصد بود. نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که در کربنات­های کلسیم اطلس و البرز به­ دلیل حلالیت بیشتر و زیست­ فراهمی بالای کلسیم، قابلیت مصرف در جیره طیور به عنوان منبع کلسیم را دارند.

کلیدواژه ها:

Bioavailability ، Bone ، Calcium carbonate ، Chicken ، Solubility ، استخوان ، جوجه گوشتی ، حلالیت ، زیست فراهمی ، کربنات کلسیم