شناسایی و اولویتبندی الزامات بیرونی کالبد محور مراکز خودامدادی محله با استفاده از تکنیک AHP

زمینه و هدف: بحران زلزله، یکی از مهمترین بحران های شهری در ایران و سراسر جهان می­باشد و پیشگیری از آن، نیازمند طیف وسیعی از مجموعه اقدامات مختلف است. در تجارب زلزله های پیشین، معمولا تیم های نجات و امداد سر موقع به نقاط بحرانی نمی­رسند و تعداد تلفات افزایش می یابد. مرکز خودامدادی محله، یکی از زیرساخت­های نوین کالبدی همراه با ظرفیت های تجمیعی اجتماعی و مدیریتی به منظور استقرار مشارکت در حوزه مدیریت اضطرار زلزله است، که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و دسته بندی مجموعه الزامات استقرار مرکز خودامدادی محله ای از منظر زوایای بیرونی موقعیت مکانی مرکز می­باشد. روش: مبتنی بر منطق استدلال قیاسی به همراه رویکرد کیفی در پژوهش به همراه مطالعات کتابخانه ای و فنون کمی تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزار Expert Choice برای گردآوری داده های دو بخشی تحقیق می­باشد. ساختار پژوهش دارای دو بخش نظری و کاربردی در راستای اهداف تحقیق در قالب شناخت و اولویت بندی مجموعه الزامات بیرونی کالبدی مراکز خودامدادی محله با رویکرد تحلیلی به کمک قضاوت خبرگان به تعداد ۲۰ نفر طراحی شده است. یافته ها: بیانگر امکان تدقیق مفهومی- کارکردی مرکز خودامدادی محله در کنار شناخت و خوشه بندی اولویت مند مجموعه الزامات بیرونی کالبد محور این مراکز نوپدید در قالب یک الگوی کیفی نظام مند می باشد. ماهیت مرکز، غیرتکنیکال و و اولویت اول، در معیارها و زیرمعیارهای منتخب تحقیق به ترتیب شاخص سازگاری امدادی و مرکز هلال­احمر می باشد. نتیجه­ گیری: با توجه به مطالعات پراکنده قبلی، این پژوهش، پارامترهای تجمیعی موثر در استقرار بیرونی مراکز خودامدادی را شناسایی و به شکل خوشه­های اولویت­مند در دسترس محققان قرار داد. همچنین، بخشی از ظرفیت­های نظری مرکز خودامدادی معرفی شده و امکان استفاده از نتایج برای مکان یابی مرکز نیز امکان پذیر می باشد.

کلیدواژه ها:

Emergency management ، Earthquake disaster ، People participation ، Neighborhood self-help centers. ، مدیریت اضطرار ، بحران زلزله ، مشارکت مردمی ، مراکز خودامدادی محله