شناسایی و مقایسه میان الیاف گیاهی غیر چوبی (کتان،شاهدانه،کنف و پنبه) با الیاف کاغذهای نسخ خطی قرون ۵، ۷ الی ۱۲ ه.ق متعلق به موزه ملی ملک
محل انتشار: دوفصلنامه پژوهه باستان سنجی، دوره: 7، شماره: 2
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 331
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JRA-7-2_002
تاریخ نمایه سازی: 29 فروردین 1401
چکیده مقاله:
کاغذهای تاریخی متشکل از الیاف گیاهان غیرچوبی هستند، الیافی که تنها در منابعی انگشت شمار به آنان اشاره شده است. این پژوهش بر آن است تا تنوع و بیشترین نوع الیاف گیاهی مورد استفاده در نمونه کاغذهای نسخ خطی قرون ۵، ۷ الی ۱۲ ه.ق را از طریق تطبیق با نمونه گیاهان موجود بررسی کند. بنابراین با استناد به منابع کتابخانه ای در خصوص بیشترین گیاهان مورد استفاده در کاغذسازی، جمع آوری گیاهان غیر چوبی و بررسی الیاف آنان با مرفولوژی الیاف کاغذهای نسخ خطی موجود در موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک داده ها را گردآوری می نماید. این داده ها بر پایه روش های آزمایشگاهی و از طریق معرف میکرو شیمیایی و بررسی های میکروسکوپی نوری و پلاریزان بدست آمدند که در نهایت به توصیف، تحلیل و دسته بندی انواع الیاف سازنده در نمونه کاغذهای این پژوهش منتهی شدند. نتایج مطالعات نشان دادند که الیاف گیاهی کتان، شاهدانه، کنف در دو دسته فیبرهای چوبی و پوستی از یکدیگر متمایزند اما این تفاوت پایدار نیست و گاهی از استاندارهای بیومتری الیاف تبعیت نمی کند و گاها شباهت هایی، به ویژه در میان الیاف پوستی شان مشاهده می گردد. در نمونه کاغذهای مطالعاتی نیز، عمده مواد تشکیل دهنده فیبرهای پوستی گیاهان کتان، شاهدانه و الیاف لینت میوه گیاه پنبه حضور دارند و نشانه ای از حضور الیاف کنف در میان کاغذهای این نسخ خطی نیست. در خمیر همه این کاغذها، فیبرهای چوبی و سلول های همراه به ندرت وجود دارند که کار شناسایی الیاف گیاهی را دشوار می سازند، اما حضورشان نقش موثری در امر شناسایی و تشخیص صحیح الیاف گیاهی دارد.
کلیدواژه ها:
non-woody plants ، flax plant ، hemp plant ، kenaf plant ، cotton plant ، paper fibers ، Persian and Arabic manuscripts ، گیاهان غیرچوبی ، گیاه کتان ، گیاه شاهدانه ، گیاه کنف ، گیاه پنبه ، الیاف کاغذ ، نسخ خطی پارسی و عربی
نویسندگان
محدثه حسینی صومعه
Art University of Isfahan
مهرناز آزادی بویاغچی
Art University of Isfahan
کامبیز پورطهماسی
University of Tehran
مریم افشارپور
Chemistry & Chemical Engineering Research Center of Iran
صمد نژادابراهیمی
Shahid Beheshti University