بررسی اثر تنش شوری بر خصوصیات بیوشیمیایی گیاهچه ها و ارتباط آن با تحمل به شوری ارقام یونجه در شرایط مزرعه

تنش شوری بر رشد یونجه ) Medicago sativa ( از مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه تا میزان علوفه خشک اثر می گذارد. بنابراینانتخاب واریته های متحمل به شوری و درک مکانیسم های احتمالی در تحمل به شوری در مرحله آزمایشگاهی و مزرعه ای امکان تولید بیشترو گسترش کشت این گیاه در خاک های شور کشور را فراهم می کند. بنابراین این آزمایش برای ارزیابی ۹ رقم یونجه )رنجر، بمی، یزدی،نیکشهری، قره یونجه، اصفهانی، پایونیر، رهنانی و همدانی( و بررسی فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی در مرحله جوانه زنی و گیاهچه ای واندازه گیری ارتفاع، شاخص سطح برگ، تعداد گره در ساقه، وزن خشک و پروتئین این ارقام در شرایط تنش شوری ) ۰، ۶۰ ، ۱۲۰ و ۱۸۰ میلیمولار نمک کلرید سدیم( در مزرعه انجام شد. طول و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه تحت تیمارهای شوری کاهش یافت. واریته های رهنانیو اصفهانی متحمل ترین و واریته های پایونیر و بمی حساس ترین واریته ها نسبت به شوری بودند. در واریته های متحمل به شوری میزانفعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز ) SOD (، گلوتاتیون ردوکتاز ) GR (، پراکسیداز ) POX ( و آسکوربات پراکسیداز ) APX ( حداکثر ودر واریته های حساس به شوری حداقل بود. میزان مالون دآلدئید ) MDA ( در واریته های متحمل به شوری در مقایسه با واریته های حساس بهشوری، کمتر بود. رقم رهنانی در چین سوم بیشترین ) ۴/ ۶ تن در هکتار( میزان علوفه خشک را تولید کرده است در حالیکه رقم بمی کمترین) ۰/۷ تن در هکتار( میزان علوفه خشک را به خود اختصاص داد. بین میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی اندازه گیری شده در مرحلهگیاهچه ای و تحمل به شوری در مزرعه ارتباط و همبستگی قابل قبولی وجود دارد. ارقام رهنانی و اصفهانی که بیشترین سطح فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی را در گیاهچه یونجه دارا بودند، بیشترین تحمل به شوری را نیز طی چین های مختلف در مزرعه نشان دادند. ارقام رهنانیو اصفهانی با میزان کمتر MDA همراه با فعالیت بالاتر آنتی اکسیدان ها در شرایط شوری، دارای ظرفیت بالاتری جهت حذف گونه های فعالاکسیژن تولیدی و ثبات عملکرد بهتری در مقایسه با ارقام حساس می باشند. همچنین با توجه به اینکه افزایش فعالیت آنتی اکسیدان ها بیانکننده افزایش حذف گونه های فعال اکسیژن می باشد، لذا اغلب از این ویژگی به عنوان یک شاخص قابل اعتماد جهت بیان افزایش تحملشوری استفاده می شود. بنابراین به منظور توسعه سطح کشت ارقام یونجه در مناطق شور و یا اصلاح ارقام حساس به شوری می توان از نتایجاین تحقیق بهره مند شد.

کلیدواژه ها:

آنزیم های آنتی اکسیدان ، پراکسیداسیون لیپیدها ، تنش شوری ، علوفه خشک ، یونجه )