مسیر شکل گیری و تکامل قابلیت های فناورانه ساخت محصولات و سامانه های پیچیده در بنگاه های متاخر: مطالعه موردی شرکت توگا

طی دهه­های اخیر کشورهای در حال توسعه تلاش های زیادی در زمینه کسب دانش و قابلیت های فن­آورانه موردنیاز برای ساخت و توسعه محصولات و سامانه­های پیچیده به نمایش گذاشته اند. یکی از این موارد شرکت ایرانی مهندسی و ساخت توربین مپنا (توگا) است که طی دو دهه قبل موفق به کسب قابلیت های ساخت و ارتقای توربین های گازی به عنوان محصولات و سامانه های پیچیده شده است. این پژوهش با استفاده از رویکرد کیفی و استراتژی پژوهش مطالعه موردی اکتشافی، مسیر شکل گیری و تکامل قابلیت های فن­آورانه ساخت توربین های گازی در این بنگاه متاخر ایرانی را در طول ۲۲ سال قبل به تصویر کشیده است. نتایج و یافته های این پژوهش حاکی از آن است که مسیر شکل گیری و تکامل قابلیت های فناورنه ساخت توربین های گازی در این شرکت شامل چهار مرحله است: ۱) مرحله خرید و بهره برداری از توربین های گازی خارجی؛ ۲) مرحله درونی سازی و انتقال فناوری ساخت توربین های گازی؛ ۳) مرحله ساخت توربین های گازی در داخل با تنوع محدود؛ و ۴) مرحله تنوع بخشی به سبد محصولات و ایجاد بهبودهای تدریجی در توربین ها بر پایه تحقیق و توسعه. بعلاوه به راهبردهای کسب فن­آوری، سازوکارهای یادگیری فن­آوری، سیاست ها و اقدامات دولت و میزان فروش محصولات شرکت در هر یک از مراحل اشاره شده است. یافته های این پژوهش می تواند درک و شناخت مدیران و سیاست گذاران این حوزه صنعتی و سایر صنایع تولیدکننده محصولات و سامانه های پیچیده را نسبت مراحل شکل گیری و تکامل قابلیت های فناورانه و ملاحظات و الزامات آن را ارتقا دهد.

کلیدواژه ها:

قابلیت های فن­آورانه ، محصولات و سامانه های پیچیده ، کسب فن­آوری ، سازوکارهای یادگیری ، توگا