اثر آبیاری با فاضلاب تصفیه شده شهری بر عملکرد و جذب فلزات سنگین در سورگوم علوفه ای (Sorghum bicolor L.)

یکی از مزایای استفاده از پساب تصفیه شده شهری در کشاورزی افزایش عملکرد و از موانع آن، تجمع عناصر سنگین در گیاه است. این پژوهش به منظور بررسی میزان عملکرد و اجزای عملکرد علوفه و نیز تجمع عناصر سنگین در برگ و ساقه سورگوم تحت تاثیر شیوه های مختلف آبیاری با پساب تصفیه شده انجام شد. آزمایش در سال زراعی۸۷-۱۳۸۶ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرار در پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارها شامل: ۱- آبیاری با آب معمولی (شاهد)، ۲- آبیاری با آب معمولی و کاربرد کودهای NPK، ۳- آبیاری با پساب در نیمه اول دوره رشد، ۴- آبیاری با پساب در نیمه دوم دوره رشد، ۵- آبیاری با پساب و آب معمولی به صورت یک در میان در طول دوره رشد و ۶- آبیاری با پساب در کل دوره رشد بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد علوفه از تیمار آبیاری با پساب و آب معمولی به صورت یک در میان و آبیاری با پساب در کل دوره رشد به دست آمد، آبیاری با پساب در کل دوره رشد و پس از آن در تیمار یک در میان باعث تجمع بیشترین میزان عناصر سنگین در اندام های گیاه گردید. میزان تجمع عناصر مس، سرب و آهن در برگ بیش از ساقه و تجمع روی و نیکل در ساقه بیش از برگ بود. تفاوت میزان تجمع مولیبدن و کروم در این اندام ها معنی دار نبود. عملکرد علوفه تحت تاثیر آبیاری با پساب در کل دوره رشد و آبیاری با آب معمولی به صورت یک در میان در مقایسه با آبیاری با آب معمولی و کاربرد کودهای NPK به ترتیب ۹۶/۳۸ و ۹۵/۵۱ درصد افزایش یافت. در تمام شیوه های آبیاری با پساب، غلظت عناصر سنگین در برگ و ساقه پایین تر از حد آستانه سمیت بود. براساس نتایج حاصل، به منظور استفاده از پساب تولیدی در زراعت سورگوم، شیوه آبیاری با پساب به صورت یک در میان با آب معمولی قابل توصیه می باشد.

کلیدواژه ها:

Heavy metals ، Municipal treated wastewater ، Sorghum ، Yield ، سورگوم ، فاضلاب تصفیه شده ، عناصر سنگین ، عملکرد