مصرف خاکی نانوکایتوزان بر خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی گیاه خارمریم (Silybum marianum) تحت تنش شوری

تنش شوری از عوامل مؤثر و مخرب در رشد گیاه و فعالیت‌های فیزیولوژیک آن محسوب می‌شود. به‌منظور توسعه کشت محصولات زراعی در مناطق شور، کاربرد تحریک‌کننده‌های زیستی همچون کایتوزان که قادر به کاهش اثرات مخرب تنش شوری باشند اهمیت زیادی دارد. به منظور بررسی کاربرد نانو کایتوزان روی تعدیل تنش شوری بر صفات رویشی و فیزیولوژیک گیاه دارویی خارمریم، آزمایشی در سال زراعی 96- 1395 در گلخانه پژوهشی-تحقیقاتی دانشگاه تهران واقع در کرج انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول سطوح مختلف شوری (شاهد (آب معمولی شهری با شوری 2/1)، 4، 8 و 12dSm-1) و عامل دوم کاربرد سطوح مختلف نانو کایتوزان (صفر (بدون کاربرد)، 01/0، 05/0 و 1/0 درصد) به‌صورت خاک مصرف بود. نتایج آزمایش حاکی از تأثیر معنی‌دار شوری بر تمام صفات رویشی، فیزیولوژیک و یونی مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد بود. مقایسه میانگین تیمارهای کایتوزان نشان داد بیشترین زیست‌توده کل، شاخص سطح برگ، محتوای رطوبت نسبی، شاخص پایداری غشا سلولی از غلظت 05/0 درصد و بیشترین کارایی فتوسیستم II از غلظت 01/0 درصد حاصل شد. کاربرد کایتوزان با غلظت 05/0 درصد در سطح شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر منجر به کاهش 4/10 درصدی مقدار سدیم شاخساره و کاهش 5/16 درصدی نسبت سدیم به پتاسیم در شاخساره در مقایسه با عدم کاربرد کایتوزان شد. در شرایط شوری 4 دسی زیمنس بر متر، بالاترین مقدار زیست‌توده کل گیاه از کاربرد 01/0 درصد کایتوزان به‌دست آمد که در مقایسه با عدم کاربرد کایتوزان در همین سطح شوری افزایشی معادل 6/21 درصد داشت (01/0 ≥P ). با توجه به نتایج آزمایش، می‌توان کاربرد نانو کایتوزان با غلظت 01/0 درصد را به‌عنوان یک تعدیل‌کننده تنش شوری در کشت گیاه خارمریم معرفی نمود.

کلیدواژه ها:

آب شور ، خصوصیات یونی ، زیست توده کل ، عناصر معدنی ، گیاه دارویی ، محتوای رطوبت نسبی