پیش بینی زمان احیای بذر گونه های دارویی جنس های ‭Thymus, Salvia, Teucrium ‬و ‭Mentha ‬از طریق برازش مدل رگرسیونی متغیرهای رطوبت بذر و دمای نگهداری

یکی از روشهای مرسوم و به صرفه جهت حفاظت و نگهداری از ذخایر توارثی گیاهی، نگهداری بذر آنها در بانک های ژن است. بذرهای نگهداری شده در بانک ژن به دلیل تبادلات و همچنین فرسودگی بذر، با گذشت زمان نیاز به احیا دارند و درصورت عدم احیا، بروز مزایای بالقوه سرمایه گذاری زیربنایی در نگهداری ژرم پلاسم به روش ‭ex situ ‬ممکن نخواهد بود. مدت زمانی که بذر می تواند قوه نامیه خود را حفظ کند طول عمر بذر نامیده می شود. توصیه های موسسه بین الملی ذخایر توارثی گیاهی برای نگهداری طولانی مدت بذرها و پیش بینی طول عمر آنها، مستقیما بر پایه معادلات قوه نامیه بذر که توسط روبرتز و همکاران در ‮‭1980‬ میلادی ابداع شده اند استوار است. این معادله چهار ضریب دارد که برای هر گونه اختصاصی هستند. هدف این پروژه تعیین ثابتهای معادله قوه نامیه و سپس استفاده از آنها برای پیش بینی مدت مفید نگهداری بذر و در نتیجه برآورد زمان تکثیر و احیا چهار گونه دارویی می باشد. گونه های مورد مطالعه شامل دو گونه آویشن ‭( T. daenensis Thymus fedtschenkoi‬، )، دو گونه نعناع ‭(Mentha pulegium ‬، ‭M. longifolia)‬، یک گونه مریم گلی ‭(Salvia virgata) ‬و یک گونه مریم نخودی ‭(Teucrium polium) ‬است. ابتدا بذرها در سه محیط با رطوبت نسبی ،‮‭40 20‬ و ‮‭60‬ درصد به تعادل رطوبتی رسیدند و درصد رطوبت آنها اندازه گیری شد. این بذور در پاکتهای نایلونی مهرو موم شده و در دماهای ،‮‭35 30‬ و ‮‭40‬ درجه سانتیگراد نگهداری شدند. به فواصل یک ماه از آنها تست جوانه زنی به روش استاندارد با سه تکرار گرفته شد. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار اکسل برای برآورد ضرایب معادله قوه نامیه ‭(KE‬، ‭Cw ‬، ‭CH ‬، ‭CQ ) ‬مورد استفاده قرار گرفتند. بیشترین و کمترین طول عمر برآورد شده به ترتیب در ‭T. fedtschenkoi ‬و ‭M. pulegium ‬مشاهده شد. در صورتیکه قوه نامیه اولیه این نمونه ها در بدو ورود به بانک ژن ‮‭100‬ درصد باشد برای احیا بذرهایی که در رطوبت هشت درصد در شرایط کلکسیون پایه (دمای 5 درجه سانتیگراد) نگهداری می شوند به ترتیب ‮‭241‬ سال بعد برای احیا بذر ‭T. fedtschenkoi ‬و ‮‭22‬ سال بعد برای‭M. pulegium ‬باید اقدام شود. ضریب ‭KE ‬برای گونه های ‭T. daenensis ‬، ‭T. fedtschenkoi ‬، ‭M. pulegium‬، ‭M. longifolia‬، ‭S. virgata ‬و ‭T. polium ‬به ترتیب ‮‭14‬/،‮‭18 5‬/،‮‭312 7‬/،‮‭06 4‬/،‮‭4/29 4‬ و ‮‭4/72‬ برآورد شد. واژه های کلیدی: طول عمر بذر، گیاهان دارویی، بانک ژن، ‭Thymus‬، ‭Salvia‬، ‭Mentha ‬، ‭Teucrium