جمع آوری، شناسایی، ارزیابی مقدماتی و حفاظت بذور گیاهان دارویی به منظور تقویت بانک ژن (فاز دوم)- کرمان

جمع آوری، شناسایی، حفظ و نگهداری بذور گیاهان دارویی به عنوان بخشی از ذخایر ژنتیکی از اولویت های مهم تحقیقاتی کشور است. برای این منظور فهرست گونه های دارویی استان کرمان تهیه گردید و استان به چندین منطقه جغرافیایی مبتنی بر شرایط اکولوژیکی آب و هوایی، تقسیم شد.جمع آوری بذور گونه های دارویی هر سال در یکی از مناطق جغرافیایی انجام گردید. اطلاعات آدرس محل جمع آوری ،تاریخ ، ارتفاع ازسطح دریا، شیب وجهت آن، طول و عرض جغرافیایی و گونه های غالب ثبت شد. پس از شناسایی ، بوجاری و بسته بندی نمونه ها، به بخش بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور جهت تعیین خلوص فیزیکی، درصد رطوبت، وزن هزار دانه و درصد قوه نامیه ارسال گردید. با اجرای این طرح تعداد ‮‭284‬ نمونه (اکسشن) بذر از ‮‭106‬گونه متعلق به ‮‭74‬ جنس و ‮‭31‬ خانواده گیاهی جمع آوری گردید. مهمترین تیره های گیاهی از نظر تعداد گونه به ترتیب عبارتند از‭: Labiatae ‬با ‮‭33‬ گونه و ‭Umbelliferae ‬با ‮‭12‬ گونه و ‭Compositae‬با ‮‭10‬ گونه، ‭Cruciferae ‬با8 گونه ، ‭Papilionaceae ‬و ‭Polygonaceae ‬هر یک با 4 گونه، و ‭Rosaceae ‬با 3 گونه می باشند. در میان گونه های جمع آوری شده بذر تعداد ‮‭38‬ گونه برای اولین بار در استان جمع آوری شده است. از ‮‭106‬گونه جمع آوری شده تعداد ‮‭103‬ گونه خودرو و 3گونه به صورت زراعی هستند. بعلاوه از نظر فرم رویشی ‮‭25‬ گونه چند ساله و دایمی و ‮‭71‬ گونه یکساله و دو ساله می باشند. بطورکلی بیشترین نمونه بذور جمع آوری شده مربوط به ارتفاعات و مناطق کوهستانی و در اقلیم های خشک سرد و نیمه خشک سرد می باشند . از مهمترین جنس های دارویی استان که نمونه بذر آنها جمع آوری گردید می توان به ‭ Bunium ‬و ‭Zataria ‬و ‭Levisticum ‬و ‭Ferula ‬و ‭Ziziphora ‬و ‭Glycyrrhiza ‬و... اشاره کرد. نتایج حاصله نشان داد تعداد ‮‭17‬ گونه اندمیک (‮‭18/02‬ درصد ) و ‮‭15/9‬ درصد گونه ها (معادل ‮‭15‬گونه)از گروه گونه های در حال انقراض با ریسک پایین ‭(LR) ‬هستند و ‮‭4/24‬ درصد (معادل 4گونه) از گروه گونه های آسیب پذیر با ریسک بالا‭( VU) ‬می باشد و ‮‭0/94‬ درصد (معادل یک گونه) در گروه در حال انقراض با ریسک بالا ‭(EN) ‬و به میزان ‮‭0/94‬ درصد (معادل یک گونه) در گروه نداشتن اطلاعات کافی ازشرایط وضعیت آن ‭(DD) ‬وسایر گونه های بدون شدت انقراض ‭(Other) ‬به میزان ‮‭90/1‬ درصد می باشند . واژه های کلیدی :گیاهان دارویی، بذور، بانک ژن، کرمان