بررسی تاثیر دو نوع پوشش نانو-میکروامولسیون بر پایه کیتوزان در افزایش ماندگاری پرتقال تامسون و خونی

کاهش ضایعات مواد غذایی از رویکردهای مهم تامین نیازهای رو به افزایش مواد غذایی در جهان به شمار می آید. در این بین انواع میوه به دلیل فسادپذیری بیشتر از حساسیت بالاتری برخوردارند. بر اساس برآروردهای کارشناسی ضایعات پرتقال در کشور معادل ‮‭30‬ درصد میزان تولید است. یکی از روشهای مناسب برای افزایش ماندگاری مرکبات و جلوگیری از گسترش صدمه دیدگی حاصل از ضربه در بافت آن،کاربرد پوشش های تهیه شده بر پایه پلیمرهای طبیعی است. بر همین اساس در این تحقیق اثر نوعی پوشش میوه تهیه شده از ترکیبات مجاز خوراکی و حاوی کیتوزان با اندازه ذرات میکرو-نانو با و بدون کتیرا بر ماندگاری و انبارمانی میوه پرتقال مورد مطالعه قرار گرفت. دو رقم پرتقال تامسون و خونی از باغات تنکابن تهیه و در قالب سه گروه شاهد، پوشش داده شده با نانو- میکروامولسیون کیتوزان با و بدون کتیرا آماده سازی و به سردخانه با دمای ‮‭4-5‬ درجه سانتیگراد منتقل شدند. برای پرتقال تامسون تقریبا هر پانزده روز یک بار و برای رقم خونی در فواصل 8 روز نمونه برداری و آزمون های تعیین درصد کاهش وزن، سفتی بافت میوه، رنگ پوست میوه، شدت تنفس، کل مواد جامد محلول، پ. هاش و اسیدیته کل و غلظت اسید اسکوربیک، انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش کاهش وزن نمونه های شاهد پرتقال تامسون شصت روز پس از نگهداری ‮‭15/2‬% بود این در حالی است که پرتقال های تامسون پوشش داده شده با امولسیون حاوی کیتوزان و کتیرا تنها ‮‭9/53‬% و میوه های پوشش داده شده با امولسیون حاوی کیتوزان و فاقد کتیرا ‮‭7/7‬% کاهش وزن نشان دادند. برخلاف پرتقال تامسون تفاوت کاهش وزن نمونه های شاهد پرتقال خونی در مقایسه با نمونه های پوشش داده شده با فرمولاسیون کیتوزان بدون کتیرا پس از یک هفته نگهداری مشاهده شد. پس از یک ماه نگهداری پرتقال خونی در شرایط سردخانه درصد کاهش وزن نمونه های شاهد، تیمار شده با پوشش کیتوزان و کتیرا، و پرتقال پوشش داده شده با پوشش کیتوزان بدون کتیرا به ترتیب ‮‭19‬/،‮‭8/7 9‬ و ‮‭5/46‬ درصد بوده است. ظهور لکه های قهوه ای رنگ بر سطح پوست بخش قابل توجهی از پرتقال های تامسون شاهد در طول مطالعه مشاهده شد. پوشش دادن پرتقال خونی با هر دو فرمولاسیون مورد مطالعه به شدت از تشکیل لکه های قهوه ای رنگ پیشگیری نموده است. بر اساس روند تغییرات استحکام بافت میوه پرتقال تامسون طی ‮‭45‬ روز اول نگهداری بافت پرتقال های پوشش داده شده در مقایسه با نمونه های شاهد به شکل معنی داری از سفتی بیشتری برخوردار بوده است. مقایسه روند تغییرات استحکام بافت در پرتقال تامسون و خونی بیانگر تفاوت رفتار دو واریته مورد بررسی می باشد. همچنین در پرتقال خونی تاثیر هر دو پوشش مورد مطالعه بر استحکام بافت تفاوت معنی داری نداشت. کاربرد پوشش های نانو- میکرو امولسیونی حاوی کیتوزان با و بدون کتیرا شدت تنفس پرتقال تامسون را طی انبارمانی کاهش داد. براساس داده های تجربی حاصل روند تغییرات شدت تنفس پرتقال خونی تیمار شده و شاهد در مقایسه با پرتقال تامسون الگوی مختلفی داشته است. نتایج حاکی از روند کاهشی در محتوی اسید اسکوربیک طی انبارمانی پرتقال تامسون نیز بود. همان گونه که ملاحظه می شود شدت روند کاهشی در نمونه های پوشش داده شده کمتر از نمونه های شاهد بود. پس از شصت و پنج روز انبارمانی غلظت اسیداسکوربیک در پرتقال تامسون شاهد ‮‭19/3‬ درصد کاهش داشت در حالی که تنها ‮‭11/6‬ و ‮‭10‬درصد کاهش غلظت اسید اسکوربیک به ترتیب در نمونه های پرتقال تامسون پوشش داده شده با نانو- میکروامولسیون حاوی کیتوزان بدون کتیرا و با کتیرا ثبت شد. ‮‭64‬/،‮‭69/59 57‬ و ‮‭79/64‬ درصد مقدار اولیه اسید اسکوربیک به ترتیب در پرتقال خونی شاهد، تیمار شده با پوشش کیتوزان بدون کتیرا و ترکیب کیتوزان و کتیرا پس از ‮‭80‬ روز انبارمانی حفظ شد. این داده ها گویای تاثیر مثبت پوشش نانو- میکرو امولسیون در کاهش تخریب اسید اسکوربیک موجود در پرتقال خونی پس از برداشت و طی نگهداری در انبار سرد می باشد. همچنین داده های ثبت شده نشان می دهد که پوشش حاوی کتیرا تاثیر بهتری در حفظ اسید اسکوربیک داشته است. داده های تجربی نشانگر عدم وجود تفاوت معنی دار میان پ.هاش و اسیدیته تیمارهای مختلف مورد بررسی در این مطالعه نیز بوده است. چهل روز پس از شروع انبارمانی تا پایان زمان بررسی غلظت مواد جامد محلول در پرتقال های تامسون شاهد بیش از هر دو نمونه پوشش داده شده بوده است. در مجموع می توان نتیجه گرفت که استفاده از نانو- میکرو امولسیون های حاوی کیتوزان با و بدون کتیرا قابلیت افزایش انبارمانی پرتقال تامسون و خونی و حفظ بهتر کیفیت این میوه فسادپذیر را دارد. واژه های کلیدی: پرتقال انبارمانی نانو- میکرو امولسیون کیتوزان کتیرا