بررسی تاثیر دو نوع پوشش میکرو-نانوامولسیون بر پایه کیتوزان در افزایش ماندگاری نارنگی محلی تنکابن

کاهش ضایعات مواد غذایی از رویکردهای مهم تامین نیازهای رو به افزایش مواد غذایی در جهان به شمار می آید. در این بین انواع میوه به دلیل فسادپذیری بیشتر از حساسیت بالاتری برخوردارند. بر اساس برآروردهای کارشناسی ضایعات مرکبات در کشور معادل ‮‭30‬ درصد میزان تولید است. یکی از روشهای مناسب برای افزایش ماندگاری مرکبات و جلوگیری از گسترش صدمه دیدگی حاصل از ضربه در بافت آن،کاربرد پوشش های تهیه شده بر پایه پلیمرهای طبیعی است. بر همین اساس در این تحقیق اثر نوعی پوشش میوه تهیه شده از ترکیبات مجاز خوراکی و حاوی کیتوزان با اندازه ذرات میکرو-نانو با و بدون کتیرا بر ماندگاری و انبارمانی نارنگی محلی تنکابن به عنوان یک محصول حساس به فساد از خانواده مرکبات مورد مطالعه قرار گرفت. نارنگی محلی تنکابن از باغات تنکابن تهیه و در قالب سه گروه شاهد، پوشش داده شده با نانو- میکروامولسیون کیتوزان با و بدون کتیرا آماده سازی و به سردخانه با دمای ‮‭4-5‬ درجه سانتیگراد منتقل شدند. تقریبا هر سه روز یک بار نمونه برداری و آزمون های تعیین درصد کاهش وزن، سفتی بافت میوه، رنگ پوست میوه، شدت تنفس، کل مواد جامد محلول، پ. هاش و اسیدیته کل و غلظت اسید اسکوربیک با سه تکرار انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش کاهش وزن نمونه های نارنگی شاهد بیست روز پس از نگهداری در شرایط سردخانه ‮‭16/31‬% بود این در حالی است که پرتقال های تامسون پوشش داده شده با امولسیون حاوی کیتوزان و کتیرا تنها ‮‭6/66‬% و میوه های پوشش داده شده با امولسیون حاوی کیتوزان و فاقد کتیرا ‮‭4/61‬% کاهش وزن نشان دادند. به عبارتی دیگر پوشش کیتوزان بدون کتیرا میزان افت وزن نارنگی محلی تنکابن طی نگهداری به مدت بیست روز را در مقایسه با میوه بدون پوشش تا ‮‭72‬% کاهش داده است. با توجه به کدورت نانو-میکروامولسیون های به کار رفته در این مطالعه، کدورت نسبی و کاهش درخشندگی نارنگی های پوشش داده شده در مقایسه با نمونه های شاهد از نقاط ضعف پوشش های به کار رفته بود. بر اساس روند تغییرات استحکام بافت ثبت شده از روز پنجم تا چهل و پنجم دوره نگهداری، بافت نارنگی های پوشش داده شده در مقایسه با نمونه های شاهد به شکل معنی داری از سفتی بیشتری برخوردار بوده است (‮‭0/05‬‭(p<. ‬داده های تجربی حاصل بیانگر شدت تنفس کمتر میوه های تیمار شده با هر دو فرمول نانو-میکرو امولسیون کیتوزان نسبت به میوه پوشش داده نشده بوده است. در این میان تاثیر هر دو فرمولاسیون پوشش به کار رفته تقریبا مشابه بوده است. محتوی اسید اسکوربیک طی انبارمانی نارنگی محلی تنکابن کاهش نشان داد. اگرچه شدت کاهش اسید اسکوربیک در نمونه های پوشش داده شده کمتر از نمونه های شاهد بود. بیشترین تفاوت در فواصل روزهای بیستم تا پنجاهم انبارمانی ثبت شده است. پس از بیست و یک روز انبارمانی غلظت اسیداسکوربیک باقیمانده در نارنگی محلی تنکابن شاهد ‮‭70/5‬ درصد مقدار اولیه بود در حالی که ‮‭78/5‬ و ‮‭77‬ درصد مقدار اولیه اسید اسکوربیک به ترتیب در نمونه های نارنگی محلی تنکابن پوشش داده شده با میکرو- نانوامولسیون تهیه شده بر پایه کیتوزان و کتیرا و کیتوزان بدون کتیرا ثبت شد. بر همین اساس ‮‭23‬/،‮‭67/5 48‬ و ‮‭63/35‬ درصد مقدار اولیه اسید اسکوربیک به ترتیب در نارنگی محلی تنکابن شاهد، تیمار شده با پوشش کیتوزان و کتیرا و کیتوزان بدون کتیرا پس از ‮‭50‬ روز انبارمانی حفظ شد. همچنین داده های ثبت شده نشان می دهد که پوشش حاوی کتیرا تاثیر بیشتری در حفظ اسید اسکوربیک داشته است. کاربرد پوشش های میکرو- نانوامولسیونی تاثیر مهمی بر تغییرات پ.هاش و تیمارهای مختلف در این مطالعه نشان نداد. غلظت مواد جامد محلول در نارنگی محلی تنکابن شاهد و نمونه های پوشش داده شده طی سی روز نخست انبارمانی تفاوت قابل ملاحظه ای نداشته است. از روز سی ام تا پایان زمان انبارمانی نیز غلظت مواد جامد محلول به دلیل از دست دادن آب به شکل تبخیر و فعالیت متابولیکی بیشتر در میوه های بدون پوشش بیشتر از نارنگی های پوشش داده شده بود. از سوی دیگر نوع پوشش تفاوت قابل توجهی از نظر غلظت مواد جامد محلول در نمونه های پوشش داده شده را به همراه نداشته است. در مجموع می توان نتیجه گرفت که استفاده از میکرو- نانوامولسیون های حاوی کیتوزان با و بدون کتیرا قابلیت افزایش انبارمانی نارنگی محلی تنکابن و حفظ بهتر کیفیت این میوه فسادپذیر را دارد. واژه های کلیدی: نارنگی محلی تنکابن انبارمانی میکرو- نانوامولسیون کیتوزان کتیرا