بررسی عملکرد دانه، علوفه تر و بیوماس ماشک مراغه در تراکم های مختلف در کشت پاییزه، انتظاری و بهاره در استان کرمانشاه

معرفی ارقام جدید زراعی برای کشاورزان دیم کار یکی از رسالت های مهم تحقیقات دیم کشور است. در این راستا رقم مراغه بعنوان اولین رقم ماشک علوفه ای دیم در سال 1388 از گونه ماشک داسی کارپا معرفی گردید. تعیین مناسب ترین تراکم ، تاریخ کاشت و فواصل ردیف کشت، از عوامل موثر بر عملکرد این گیاه می باشد. در این تحقیق به‎منظور بررسی بهترین فاصله خطوط (25 و 30 سانتی متر)، بهترین تاریخ کشت (پاییزه، انتظاری و بهاره) و مناسب ترین تراکم بذر در واحد سطح (100، 150، 250، 200 و 300)، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت اسپلیت پلات در طی سال های زراعی 94-1392 در منطقه سرارود کرمانشاه بر روی ماشک مراغه اجرا گردید. در طول دوران رشد و نمو گیاه مراقبت های زراعی لازم بعمل آمد و از صفات مختلف زراعی یادداشت برداری صورت گرفت. محاسبات آماری توسط نرم افزارهای آماریMSTAT-C و SAS انجام شد. در سال های اجرای این تحقیق نتایج نشان داد که، طی سال‎های اجرای این آزمایش تاثیر سطوح ردیف کشت (فاکتور اصلی(A در صفات :عملکرد علوفه‎تر، علوفه خشک، روز 50 % گل دهی و روز شروع غلاف دهی در سطح آماری 1 درصد معنی‎دار بود. در سال اول اجرای این تحقیق تنها وزن 100 دانه و در سال دوم صفت عملکرد زیست توده در سطح آماری 5 درصد متاثر از فاکتور اصلی قرار داشتند. در این بررسی تمامی صفات مورد مطالعه تحت تاثیر سطوح فاکتورهای تاریخ کاشت و تراکم بذر در متر‎مربع قرار گرفتند. در سال اول این تحقیق عملکرد علوفه‎تر در کشت پاییزه، انتظاری و بهاره به ترتیب به مقدار 7260 ، 5116 و 3629 کیلوگرم بدست آمد. عملکرد دانه در کشت پاییزه، انتظاری و بهاره به ترتیب برابر 589، 418 و 243 کیلوگرم در هکتار بود. همچنین در این آزمایش، حداکثر عملکرد علوفه‎تر و دانه به مقدار 6117 و 500 کیلوگرم در هکتار، در تراکم های300 و 200 دانه در متر‎مربع در هکتار حاصل شد. در سال دوم این تحقیق نیز عملکرد علوفه‎تر به مقدار 8882، 5685 و 3431 کیلوگرم در هکتار، به کشت پاییزه (b1)، انتظاری (b2) و بهاره (b3) تعلق داشت. مقدار عملکرد دانه در کشت پاییزه، انتظاری و بهاره نیز به ترتیب برابر 764، 505 و 263 کیلوگرم در هکتار بود. در مطالعه سطوح تراکم کشت، حداکثر عملکرد علوفه‎تر در تراکم 250 (c4) و 300 (c5)کیلوگرم در هکتار به مقدار 6716 و 6538 کیلوگرم در هکتار حاصل شد و بیش ترین عملکرد دانه نیز به مقدار 571 و 569 مربوط به تراکم 200(c3) و 250(c4) بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثر سال بر تمامی صفات مورد مطالعه بجز وزن صد دانه معنی دار بود. سطوح فواصل ردیف کشت (فاکتور اصلی A) در صفات: عملکرد علوفه تر، علوفه خشک، روز 50 % گل دهی و روز شروع غلاف دهی در سطح 1% و در صفت وزن 100 دانه در سطح 5 % معنی دار بود. همچنین تمام صفات مورد مطالعه متاثر از سطوح زمان کاشت (فاکتور (B و سطوح تراکم بذر (فاکتور(C قرار گرفتند و اختلاف معنی داری در سطح آماری 1% بین سطوح این فاکتورها در کلیه صفات مشاهده شد.واژه های کلیدی: ماشک، تاریخ کشت، تراکم بوته، فواصل ردیف کشت