تقابل پایداری ابرپروژه های شهری: ارزیابی پایداری پروژه های بزرگ مقیاس در شهر مشهد

ابرپروژه های شهری طی دو دهه اخیر در شهرهای بزرگ ایران از جمله شهر مشهد گسترش یافته اند. این پروژه ها که عمدتا مبتنی بر رویکرد مشارکت بخش خصوصی و عمومی تعریف می شوند، در راستای تحریک توسعه شهر، ایجاد زیرساخت ها و تسهیلات نوین و برتر شهری و ارتقا جایگاه شهر تعریف می شوند. علیرغم آثار مثبتی که از این پروژه ها در حوزه برندسازی، ارتقای مکانی و اصالت بخشی گزارش شده است، این پروژه ها به دلیر تبعات مختلف اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی و محیطی با انتقادات گسترده ای روبه رو بوده اند. با توجه به تضاد نگرش های موجود، ارزیابی نحوه انطباق آنها با اهداف توسعه پایدار ضرورت می یابد. این مقاله به ارزیابی سه نمونه از ابرپروژه های شهر مشهد شامل پروژه نوسازی مجد، نوسازی شهدا و توسعه منطقه گردشگری سپاد براساس ابعاد چهارگانه توسعه پایدار شامل شکوفایی اقتصادی، سرزندگی فرهنگی، ارتقای اجتماعی، تابآوری زیست محیطی می پردازد. رویکرد پژوهش، به کارگیری روش نمونه مطالعاتی و نظرسنجی از طریق توزیع 387 پرسشنامه (بین کارشناسان مدیریت شهری، مالکین و بهره برداران مرتبط با پروژه) با پایایی 0.94 است. تحلیل نتایج با استفاده از تکنیک چرخه های پایداری، نشان داد که ابرپروژه های شهری در غالب شاخص های مدنظر برای پایداری به خصوص ابعاد اجتماعی و محیطی نامطلوب هستند. حجم بالای مهاجرت های ناخواسته، ناهماهنگی سازمانی و اداری در اجرای پروژه ها، کمتوجهی و خوشبینی به مسایل فنی و مالی در اجرای پروژه و عدم توجه به خواست ساکنان، تقاضای بازار و طراحی پایدار از دلای عدم موفقیت این پروژه ها است.

کلیدواژه ها:

ابرپروژه ، ارزیابی پایداری ، مشهد