الویتبندی گزینه های مدیریت بیولوژیک حوزه آبخیز با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دلیچای)

امروزه حوزه های آبخیز به عنوان واحدهای برنامه ریزی و مدیریتی بسیاری از مسایل در جهت توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته اند. مدیریت منابع در حوزه آبخیز، به عنوان یک اصل جدید برای برنامه ریزی توسعه و مدیریت منابع آب، خاک و گیاه با تاکید بر شرایط اجتماعی- اقتصادی منطقه، به منظور معیشت پایدار و بدون آسیب پذیری برای گیاه و ساکنان یک حوضه درنظر گرفته شده است. زمانی این اهداف محقق خواهند شد که مدیریتی صحیح بر منابع حوزه های آبخیز اعمال شود و این مدیریت بایستی بتواند تمامی فرآیندهای مخرب موجود در سیستم را کاهش داده و فرآیندهای سازنده را تقویت نماید. تحقیق حاضر با هدف مدیریت بیولوژیک منابع حوزه آبخیز با رویکرد سناریوسازی، به ارزیابی و الویت بندی گزینه های مدیریت بیولوژیک در حوزه آبخیز دلیچای پرداخته است. با بررسی شرایط حوضه و لحاظ نمودن ابعاد فنی، اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیک اجرای گزینه ها، چهار فعالیت مدیریت بیولوژیک تعیین و 16 سناریوی مدیریتی در منطقه تدوین گردید. سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی وزن معیارها تعیین و درنهایت با استفاده از مدل تاپسیس، بهترین گزینه مدیریتی، تعیین گردید. نتایج حاصل از اجرای مدل تاپسیس حاکی از آن بود که در بین چهار معیار سنجش گزینه های مدیریتی پیشنهادی نسبت به هدف، معیارهای اجتماعی، اکولوژیک، اقتصادی و فیزیکی به ترتیب در اولویت های اول تا چهارم و سناریو شماره 10 که شامل فعالیتهای مدیریت چرا و کپه کاری بود، به عنوان برترین سناریو و الویت اول تعیین گردید. همچنین نتایج نشان داد، که تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره از توانایی و قابلیت بالایی در بیان ابعاد گوناگون مسیله برخوردار بوده و ابزار مناسبی برای الویت بندی و مدیریت بهینه منابع حوزه های آبخیز می باشند.

کلیدواژه ها:

مدیریت پوشش گیاهی ، سناریو سازی ، مدل تاپسیس