آلودگی، منشاء و ارزیابی ریسک سلامت هیدروکربن های آروماتیک حلقوی در خاک های بخش مرکزی شهرستان بندرعباس

زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (PAHs) گروه بزرگی از آلاینده های آلی هستند که از دو یا چند حلقه بنزنی تشکیل شده اند. PAHs بدلیل خواص سرطان زایی و جهش زایی بالا در انسان توجه گسترده ای را به خود جلب کرده اند. لذا در این تحقیق سعی شده است با اندازه گیری غلظت PAHs در منطقه مورد مطالعه میزان ریسک سلامت را مورد ارزیابی قرار دهیم. روش بررسی: 36 نمونه خاک از بخش مرکزی شهرستان بندرعباس جمع آوری شد. آنالیز نمونه ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی انجام شد. همچنین جهت تعیین منشاء مدل فاکتور ماتریس مثبت (PMF) مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: میانگین غلظت کل PAHs در نمونه های خاک 1/46mg/kg است. شاخص ریسک افزایش تدریجی سرطان در طول عمر (ILCR) برای خاک در معرض PAHs برای کودکان ⁶‾10 ×4/95 و بزرگسالان ⁶‾10 ×1/06 بدست آمد. نتیجه گیری: ارزیابی ریسک اکولوژیکی نشان داد که غلظت تمام گونه های PAHs به جز دی بنزو (a،h) آنتراسن و اسنفتن کمتر از مقدار تاثیرات با دامنه کم است. نتایج برآورد ILCR نشان داد که ساکنان بخش مرکزی شهرستان بندرعباس به طور بالقوه در معرض خطر ابتلا به سرطان از طریق هر دو مسیر بلع و تماس پوستی قرار دارند. نتایج مدل PMF چهار منشاء، احتراق سوخت فسیلی (14 درصد)، احتراق زیست توده (13 درصد)، انتشار از وسایل نقلیه (36 درصد) و احتراق سوخت فسیلی / نفت خام (37 درصد) را شناسایی کرد.

کلیدواژه ها:

خاک ، هیدروکربن های آروماتیک حلقوی ، فاکتور ماتریس مثبت ، بندرعباس ، ایران