ارزیابی تاثیر عوامل محیطی بر میزان انحلال خاک های گچی

جود ذرات گچ در بافت خاک مشکلات عدیده ای را برای خاک در کاربری های مختلف ازجمله کشاورزی و پروژه های عمرانی ایجاد می کند. قابلیت انحلال ذرات گچ موجب می شود تادر اثر تماس با آب، به تدریج حل شده و همراه با جریان آب از محیط خارج شود. این پدیده باعث می شود سازه های بنا شده بر روی این خاک ها به مرور در اثر انحلال گچ وافزایش تخلل خاک و نهایتا نشست بستر دچار تخریب های کلی گردیده و هزینه های هنگفتی به پروژه در مرحله بهره برداری از آن تحمیل نماید. عوامل متعددی بر میزان و شدت انحلال ذرات گچ تاثیر دارند. نوع گچ، بافت خاک، میزان گچ موجود در خاک، شیب هیدرولیکی و دمای محیط و آب جاری از محیط خاک گچی از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت و کمیت انحلال می باشد. در این پژوهش اثر عوامل محیطی شامل شیب هیدرولیکی و دمای آب در میزان انحلال گچ مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است.بدین منظور ابتدا نمونه های خاک گچی بطور مصنوعی و با افزودن مقادیر مختلفی از سنگ گچ طبیعی شامل،0 ، 5 ، 10 ، 20و 30درصد وزنی به یک خاک با بافت رسی تهیه و سپس هریک از نمونه های گچی تحت شیب های هیدرولیکی مختلف شامل؛ 0/5 ، 1 ، 2 ، 5و10 ،مورد آزمایش های آبشویی قرار گرفتند. نتایج آزمایشهای انجام شده نشان دادند با افزایش درصد گچ میزان انحلال خاک نیز افزایش می یابد. همچنین شدت آبشویی یعنی نسبت مقدار گچ خارج شده از خاک به مقدار گچ اولیه موجود در خاک، با افزایش درصد گچ خاک کاهش می یابد.علاوه بر اینها افزایش شیب هیدرولیکی سرعت خروج آب و در نتیجه مقدار آب خارج شده از محیط خاک گچی در مدت زمان معین افزایش یافته و میزان گچ بیشتری نیز از محیط خارج می گردد ،همچنین مقدار دما تاثیر مستقیمی بر میزان انحلال دارد. بطوریکه با افزایش دما میزان انحلال در دمای 50 درجه سانتی گراد5 /2 برابر میزان انحلال در دمای 5 درجه سانتی گرادو 1/6 برابر میزان انحلال در دمای 20 درجه سانتی گراد است0

کلیدواژه ها:

خاک گچی ، سرعت انحلال ، شیب هیدرولیکی و دما