تاثیر رابطه مبادله قیمتی بر بخش کشاورزی ایران

قیمت به عنوان مهمترین فاکتور تصمیم گیری اقتصادی برای کلیه کارگزاران اقتصادی است . برآیند تمام نیروهای بازاری و غیر بازاری در قیمت هر کالا تجلی پیدا کرده و علامتی برای تصمیم گیری صاحبان منابع محدود تولیدی یک جامعه خواهد بود . بر اساس این علائم قیمتی تخصیص منابع محدود در فعالیتها و بخشهای مختلف اقتصادی صورت گرفته و موجبات رشد سرمایه گذاری و نتیجتا رشد در تولید را ایجاد می کند . تعییر در قیمتهای نسبی ( رابطه مبادله قیمتی ) هر فعالیت یا بخش اقتصادی در مقایسه با فعالیتها یا بخشهای دیگر اقتصادی می تواند موجب چرخش تخصیص منابع و سرمایه ها از فعالیتی به فعالیت دیگر یا از بخشی به بخش دیگر گردد . مسلماً هر بخشی که رابطه مبادله قیمتی بزیان آن باشد در گردونه تخصیص منابع و نتیجتا رشد نیز زیان می بیند . در ایران قیمتهای بخش کشاورزی و سایر بخشهای اقتصادی چه در بازار داخلی و چه در بخش تجارت خارجی بوسیله انواع و اقسام سیاستهای کلان اقتصادی و بخشی ( همانند سیاستهای ارزی ، تجاری ،درآمدی، قیمتی ، یارانه ها و ...) مورد تاثیر و تحریف قرار گرفته و از مقدار رقابتی خود فاصله می گیرد . این امر موجب می شود که رابطه مبادله قیمتی بخش کشاورزی نیز تحت تاثیر قرار گرفته و نتیجتا متغیرهایی همانند سرمایه گذاری، اشتغال و ... نیز در بخش کشاورزی تحت تاثیر قرار گرفته و نتیجتا رشد بخش کشاورزی را متاثر سازد . نتایج بررسیهای به عمل آمده نشان می دهد که رابطه مبادله قیمتی بخش کشاورزی طی دو دهه اخیر به شدت در حال تخریب بوده و در داخل بخش کشاورزی نیز به نفع بخش دامپروری و بزیان بخش زراعت بوده است . این تحقیق بدنبال کمی سازی آثار ناشی از تغییرات قیمتهای نسبی بخش کشاورزی بر متغیرهای عمده این بخش و نتیجتا رشد بخش کشاورزی در کوتاه مدت و بلند مدت است . این تحقیق با استفاده از داده های سری زمانی 1353 ‐79 و روشهای غیر ساختاری اقتصاد سنجی شامل روشهای هم انباشتگی، مدلهای تصحیح خطا، اتورگرسیو برداری و آزمونهای علیت انجام شده است . تجزیه و تحلیل نتایج بر اساس بردار نرمال هم انباشتگی و ضرایب مدلهای مذکور صورت گرفته است . نتایج به دست آمده نشان می دهد که قیمتهای نسبی در بخش کشاورزی عمدتا تحت تاثیر سیاستهای ارزی و تجاری و است . از طرف دیگر رابطه علی یکطرفه ای از سیاستهای ارزی و تجاری و درآمدهای درآمدهای نقتی نقتی به قیمتهای نسبی بخش کشاورزی وجود دارد . سرمایه گذاری و رشد بخش کشاورزی در بلند مدت به طور معنی داری از قیمتهای نسبی بخش کشاورزی تاثیر می پذیرند اما در کوتاه مدت میزان این تاثیر پذیری و نیز سطح معنی داری آن کاهش می یابد .