تاثیر بر هم کنش گسل های عمود بر هم بر تکامل تاقدیس های رگ سفید و تنگو (جنوب غرب ایران)

مقدمه: برهم کنش گسلی، مناطقی از تمرکز محلی تنش و آشفتگی­ها را ایجاد می­کند که هندسه و جنبش شناختی گسل­ها را تحت­تاثیر قرار می­دهند. این تمرکز تنش می­تواند ساختار­های ثانویه درون پهنه­های مخرب (Damage zones) را ایجاد کند. در این نوشتار تاثیر برهم­کنش یا روابط بین گسل­های زاگرسی و عربی در پیش بوم زاگرس بر شکل­گیری و هندسه متفاوت تاقدیس­های رگ سفید و تنگو بررسی و تبیین می­گردد.مواد و روش­ها: به جهت رخداد پدیده برهم کنش گسلی بین گسل­های مسبب تاقدیس­های رگ سفید و تنگو، ابتدا مدل­های تئوریک برهم کنش سه بعدی بین قطعات گسلی معرفی می­گردد. با مقایسه وضعیت هندسی قطعات گسلی در منطقه مطالعاتی با مدل­های تئوریک، انواع بر هم کنش گسلی در این منطقه معرفی می­گردد. نهایتا به دلیل وابستگی چین­های منطقه به گسلش و با مطالعه دقیق هندسه و ابعاد گسل­های زیرین، عوامل موثر بر تغییرات در الگوی چین خوردگی­ها بررسی و توسعه چین­هایی با هندسه، ابعاد، امتداد و سازوکار های مختلف توجیه می­گردد.نتایج و بحث: با توجه به طول بیش از ۳ برابر گسل معکوس رگ سفید نسبت به قطعه جنوبی گسل امتداد لغز هندیجان- ایذه، شیب ۴۷ درجه گسل رگ سفید در مقایسه با شیب ۸۰ درجه گسل هندیجان- ایذه و با در نظر گرفتن جهت کلی فشردگی در جنوب غرب ایران (N۲۲E) و امتداد راستگرد گسل هندیجان- ایذه (N۲۰E) در مقایسه با امتداد گسل رگ سفید که تقریبا عمود بر جهت کلی فشردگی است (N۱۳۰)، میزان دگرشکلی وابسته به گسل معکوس رگ سفید بیشتر از گسل هندیجان- ایذه است. در این شرایط میدان تنش مربوط به راس گسل راندگی غالب می­شود که در این حالت مقاومت کمتری برای چین خوردگی وجود دارد و چین خوردگی با دامنه بزرگتر را در تاقدیس رگ سفید ایجاد می­کند؛ به نحوی که چین خوردگی در تاقدیس رگ سفید (تاقدیس نامتقارن با امتداد N۱۳۰ و شیب سطح محوری به سمت شمال شرق) دامنه­ای بیش از دو برابر نسبت به تاقدیس تنگو دارد و راس تاقدیس تنگو حدود ۱۲۰۰ متر نسبت به تاقدیس رگ سفید پایین افتادگی دارد.نتیجه­ گیری: می­توان نتیجه گرفت که در یک مجموعه گسلی که در آن برهم کنش بین گسل­ها رخ داده است، گسل­های بزرگ­تر، کم عمق­تر، با شیب صفحه­ای حدود ۴۵ درجه که جهت­گیری مورب یا عمود نسبت به جهت­گیری کلی فشردگی دارند، می­توانند چین­خوردگی هایی بزرگ و واضح­تری را مشابه چین خوردگی با ابعاد بزرگ در تاقدیس رگ سفید نسبت به تاقدیس تنگو را ایجاد می­کنند.

کلیدواژه ها:

الگوی چین خوردگی ، برهم کنش گسلی ، تاقدیس رگ سفید ، گسل هندیجان- ایذه