آشکارسازی تغییرات مناطق آب و هوایی ایران طی دوره ۱۹۶۵ تا ۲۰۱۵

هدف این مطالعه بررسی تغییرات مناطق آب و هوایی ایران طی دوره های ۱۰ ساله از سال ۱۹۶۵ تا ۲۰۱۵ می باشد. بدین منظور از داده های دما، رطوبت، بارش، باد و ساعت آفتابی ۴۱۱ ایستگاه همدید کشور و پایگاه داده ای اسفزاری نیز استفاده شد. بخش اول به کمک ۱۴۳۴ ایستگاه از ابتدای سال ۱۹۶۱ تا ۲۰۰۴ و بخش دوم از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۵ به کمک ۹۶۰ ایستگاه تشکیل شد. ابتدا به کمک تحلیل عاملی، عوامل موثر بر آب و هوای ایران بررسی و سپس به کمک تحلیل خوشه ای طبقه بندی آب و هوایی صورت گرفت. به منظور اعتبارسنجی مناطق شناسایی شده از تحلیل سیلهوته (SI) بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که طی دوره های مختلف، طبقات آب و هوایی ایران دچار تغییرات قابل توجهی شده اند. بیشترین تغییرات مکانی مربوط به منطقه بسیار گرم و خشک، گرم و خشک و سرد خشک بوده که طی دوره های مختلف به طور مکرر تغییر پیدا کرده اند. شدیدترین تغییرات منطقه ای در دوره ۱۰ ساله دوم (۱۹۸۵-۱۹۷۶) نسبت به دوره ۱۰ ساله اول (۱۹۷۵-۱۹۶۵) و دوره ۱۰ ساله پنجم (۲۰۱۵-۲۰۰۶) نسبت به دوره ۱۰ ساله چهارم (۲۰۰۵-۱۹۹۶) مشاهده شده است. همچنین بر اساس نتایج حاصل در دوره های اخیر بر وسعت مناطق بسیار گرم خشک و گرم خشک افزوده شده و بر عکس از وسعت مناطق سرد و خشک و معتدل مرطوب کاسته شده است. نتایج حاصل از تحلیل سیلهوته نیز نشان داد که در بیش از ۹۲ درصد از پهنه کشور، نقاط به درستی در گروه خود قرار گرفتند که بیانگر اعتبارسنجی بالای مناطق شناسایی شده است.

کلیدواژه ها:

ایران ، طبقات آب و هوایی ، تغییرات دوره ای ، شاخص سیلهوته ، تحلیل خوشه ای