ضرایب همبستگی و تجزیه به عامل های صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی موثر بر عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ های نخود (Cicer arietinum L.) تیپ دسی

شناسایی صفاتی که توصیف مناسبی از تنوع بین ژنوتیپ ها ارائه می دهند از طریق تجزیه تابع تشخیص کانونیکی، تجزیه خوشه ای و تعیین فاصله ژنتیکی امکان پذیر است. درهمین راستا، ۲۹ ژنوتیپ نخود تیپ دسی و یک رقم تیپ کابلی (سارال) ازنظر صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی و ارتباط آن ها با عملکرد و اجزای عملکرد در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ مورد ارزیابی قرار گرفتند. درصد بقای ژرم پلاسم نخود به طور معنی داری با محتوای رنگ دانه های فتوسنتزی و کارایی فتوسیستم II (Fv′/Fm′) همبستگی منفی و با عملکرد دانه و زیست توده همبستگی مثبت داشت. بر اساس نتایج تجزیه به عامل ها، عامل اول با ۸/۲۲ درصد و عامل دوم با ۱/۱۲ درصد بیش ترین تغییرات را توجیه کردند. در عامل اول، مهم ترین صفات دارای بار مثبت عبارت بودند از Fv′/Fm′، محتوای کل رنگ دانه های فتوسنتزی، محتوای نشاسته، تعداد غلاف بارور و تعداد دانه و صفت مهم دارای بار منفی درصد بقا بود. ژنوتیپ های گروه پنج تجزیه خوشه ای در ۵۴ درصد از صفات، میانگین بیشتری در مقایسه با میانگین کل داشتند. تلاقی ژنوتیپ های گروه یک به علت درصد بقای زمستانه و عملکرد بالاتر و ژنوتیپ های گروه پنج به علت ارتفاع بوته و ارتفاع اولین غلاف بیشتر (در مقایسه با میانگین کل) که از فاصله ژنتیکی زیادی نیز برخوردار بودند می تواند به معرفی ارقامی با عملکرد بالا با قابلیت کشت پاییزه و برداشت مکانیزه منجر شود. همچنین، ژنوتیپ های گروه سه تجزیه خوشه ای (MCC۳۲، MCC۳۴، MCC۱۵۵، MCC۱۹۴، MCC۱۹۹ و MCC۲۹۱)، صفات با اولویت بالا برای گزینش توسط اصلاح گران را داشته و می توانند در برنامه های به نژادی برای کشت پاییزه موردتوجه قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

بقا ، تجزیه خوشه ای ، رنگ دانه های فتوسنتزی ، ژرم پلاسم ، کشت پاییزه