ارزیابی شدت خطر بیابان زایی منطقه جازموریان با تاکید بر معیارهای زمین شناسی و ژئومورفولوژی

شناخت معیارها و شاخص های بیابان زایی و تعیین مهم ترین عوامل موثر بر آن در هر منطقه، گام نخست برنامه ریزی منطقی به منظور بیابان زدایی است. ازاین رو در پژوهش حاضر، حساسیت اراضی جازموریان به بیابان زایی با استفاده از روش IMDPA که یکی از روش های ارزیابی بیابان زایی در مناطق خشک و نیمه خشک است و با تاکید بر معیار زمین شناسی و ژئومورفولوژی مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه واحدهای کاری با استفاده از نقشه های زمین شناسی، کاربری اراضی و تصاویر سنجنده لندست ۸ و با بهره گیری از تصاویر گوگل ارث تهیه شد و ۱۶ واحد کاری مجزا انتخاب گردید. در هر واحد، شاخص های «شیب»، «نوع بهره برداری از واحد کاری» و حساسیت «سنگ به فرسایش» ارزش گذاری شد و درنهایت، با تلفیق شاخص ها با استفاده از میانگین گیری هندسی، ارزش معیار مربوط، محاسبه و نقشه شدت خطر بیابان زایی تهیه شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که منطقه جازموریان از لحاظ بیابان زایی در سه کلاس کم و ناچیز (I) متوسط (II) و شدید (III) به ترتیب با مساحت های ۱۹۷۱، ۱۷۴۳، ۲۱۰۲ کیلومترمربع طبقه بندی می شود. براساس نتایج به دست آمده از بررسی معیار مذکور، بیشترین وسعت منطقه، مربوط به کلاس شدید بیابان زایی است که نیازمند برنامه های مدیریت خطر در این نواحی است. همچنین شاخص نوع بهره برداری از واحدکاری بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه در گروه خود داشته است که بر توجه بیشتر به این عامل در تدوین برنامه های کنترل بیابان زایی تاکید می شود.

کلیدواژه ها:

رخساره های ژئومورفولوژی ، کاربری اراضی ، فرسایش ، IMDPA ، شاخص های بیابان زایی