بررسی عوامل موثر بر کاهش ردپای اکولوژیکی در سطح شهر مشهد

طی دهه های اخیر، روند استفاده و بهره برداری انسان ها از محیط زیست بیش از توان زیستی آن بوده که این امر منجر به بحران های زیست محیطی فراوانی همچون تغییرات اقلیمی، آلودگی های محیطی، کاهش تنوع زیستی و غیره شده است. بدین ترتیب، طی سال های اخیر، مفهوم ردپای اکولوژیک به منظور پی بردن به میزان استفاده و بهره برداری انسان ها از منابع کره زمین در راستای چاره جویی برای کاهش اثرات آن مطرح شده است. متاثر از روند روزافزون شهرنشینی در سطح شهر مشهد، استفاده بی رویه شهروندان از زمین و منابع اکولوژیک این شهر رو به افزایش یافته که این امر موجب ناپایداری اکولوژیکی شهر مشهد شده که ضرورت دارد تا با شناسایی عوامل موثر بر کاهش ردپای اکولوژیکی در سطح این شهر، اثرات این مقوله بر سطح شهر مشهد را کنترل نمود. با این تفاسیر، پژوهش حاضر در راستای بررسی عوامل موثر بر کاهش ردپای اکولوژیکی در سطح شهر مشهد انجام گرفته است؛ بنابراین، این پژوهش پس از مرور مبانی و مفاهیم مرتبط، مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی، به تدوین عوامل موثر بر کاهش ردپای اکولوژیکی در سطح شهر مشهد اقدام نموده و در ادامه با مراجعه به ۴۰ نفر از متخصصان و نخبگان مرتبط با موضوع این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی و در محیط نرم افزار اکسپرت جویس به اولویت بندی این عوامل پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که صرفه جویی در مصرف انرژی های تجدیدناپذیر، استفاده از حمل ونقل های سبز، تغییر در الگوی مصرف ساکنان، توسعه فضاهای سبز و کاشت درختان، مدیریت ساخت وسازها و تراکم، کاهش تولید ضایعات، استفاده از فناوری های نوین (برای افزایش ظرفیت قابل تحمل زیستی)، استفاده از انرژی های پاک و تجدیدپذیر، بازیافت پسماندها و استفاده بهینه از آب ازجمله عوامل موثر بر کاهش ردپای اکولوژیکی در سطح شهر مشهد محسوب می شوند و همچنین از دید متخصصان، تغییر در الگوی مصرف ساکنان (با امتیاز ۱۷۳/۰)، صرفه جویی در مصرف انرژی های تجدیدناپذیر (با امتیاز ۱۳۸/۰) و استفاده از فناوری های نوین (برای افزایش ظرفیت قابل تحمل زیستی) (با امتیاز ۱۳۴/۰) به ترتیب در جایگاه های اول تا سوم از حیث تاثیرگذاری بیشتر قرار دارند.

کلیدواژه ها:

کلمات کلیدی: ردپای اکولوژیکی ، توان زیستی ، تحلیل سلسله مراتبی ، شهر مشهد.