مقایسه اثربخشی راهبردهای خودتنظیمی انگیزش و آموزش شفقت به خود بر تاب آوری دانش آموزان دارای عملکرد تحصیلی پایین

مقدمه: تا ب آوری، توانایی افراد در سازگاری موثر افراد با محیط در معرض عوامل خطرآفرین می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای خودتنظیمی انگیزش و شفقت به خود بر تاب آوری دانش آموزان پسر مقطع متوسطه دارای عملکرد تحصیلی پایین بود. روش: روش پژوهش از نوع نیمه ­آزمایشی با طرح پیش ­آزمون-پس ­آزمون با گروه کنترل بود. آزمودنی های پژوهش شامل ۹۰ نفر از دانش ­آموزان پایه یازدهم دبیرستان ­های پسرانه دارای عملکرد تحصیلی پایین تبریز در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بودند که به روش تصادفی خوشه­ ای انتخاب شدند و به طور تصادفی در هر یک از سه گروه(دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل) قرار گرفتند. گروه اول یک دوره آموزش راهبردهای خودتنظیمی انگیزش را در ۱۰ جلسه دریافت کرد و گروه دوم ۱۰ جلسه آموزش شفقت به خود را طی کرد و گروه سوم(کنترل) نیز همزمان به برنامه­ های عادی کلاسی خود ادامه داد. ابزار استفاده ­شده شامل پرسش­نامه تاب آوری کونور و دیویدسون بود. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس در سطح معنی داری ۰/۰۵ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج : میانگین (انحراف معیار) نمرات تاب آوری در گروه راهبردهای خود تنظیمی انگیزش از (۱۳/۸) ۵۳/۷قبل از مداخله به (۱۶/۵) ۶۴ بعد از مداخله افزایش یافت. همچنین در گروه شفقت به خود نیز  از (۱۴/۵) ۵۲/۵قبل از مداخله به (۱۶/۸) ۶۹/۶بعد از مداخله افزایش یافت. تحلیل داده­ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس تک­متغیره نشان داد که راهبردهای خودتنظیمی انگیزش و شفقت به خود بر تاب آوری اثر متفاوت داشته(۰/۰۵>P) و آموزش شفقت به خود در افزایش تاب آوری اثربخش­تر است. نتیجه‎ گیری: نتایج نشان داد که هر دو روش می تواند به افزایش تاب آوری در دانش آموزان دارای عملکرد تحصیلی پایین منجر شود. با این حال، آموزش شفقت به خود تاثیر بیشتری بر تاب آوری در مقایسه با راهبردهای خودتنظیمی انگیزش داشت. پیشنهاد می شود در مدارس این دو آموزش برای ارتقای تاب آوری دانش آموزان دارای عملکرد تحصیلی پایین استفاده شوند.

کلیدواژه ها:

motivational self-regulation strategies - self-compassion - resilience ، راهبردهای خودتنظیمی انگیزش ، شفقت به خود ، تاب آوری