تحلیل فضایی شاخص های کالبدی مسکن با تاکید بر شهر عادل (مطالعه موردی: مناطق ۲۲گانه کلان شهر تهران)

شاخص­های مسکن به عنوان شالوده اصلی یک برنامه جامع و ابزاری ضروری برای بیان ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی مسکن از جایگاه ویژه­ای در امر برنامه­ریزی مسکن برخوردارند. ازاین رو، شناخت وضعیت شاخص­های مسکن مناسب و تلاش در جهت تحقق سکونتگاه مطلوب و کاهش نابرابری­ها، امر مهمی در بحث تحقق­پذیری شهر عادل و نهایتا توسعه پایدار شهری تلقی می­گردد. در این راستا، هدف پژوهش حاضر سنجش و تحلیل فضایی شاخص­های کالبدی مسکن درچارچوب شهر عادل است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و هدف آن کاربردی است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از مدل­های کمی آنتروپی شانون، تاپسیس (TOPSIS)، ضریب پراکندگی (C.V)، آمار خودهمبستگی فضایی موران و از نرم افزار Arc GIS استفاده شده است. نتایج نشان داد که شهر تهران در توزیع یکسان و دسترسی به شاخص­های کالبدی مسکن، شهری عادل نیست. به طوری که الگوی توزیع فضایی شاخص­های مورد مطالعه در سطح مناطق ۲۲ گانه به صورت خوشه ای می­باشد و توزیع شاخص­های مورد مطالعه به صورت خوشه ای به چند منطقه (مناطق شمالی) تهران از جمله مناطق ۱، ۳ و ۲ اختصاص دارد که به ترتیب با کسب میزان امتیاز تاپسیس ۸۵۵/۰، ۴۴۷/۰ و ۳۸۵/۰ رتبه­های اول تا سوم به خود اختصاص داده­اند. از نظر جغرافیایی توزیع شاخص های کالبدی مسکن از مناطق شمالی به سمت جنوبی، شرقی و غربی سیر نزولی داشته است. با توجه به نتایج به دست آمده می­توان نتیجه­گیری کرد که افتراق و ناعدالتی فضایی در توزیع شاخص­های کالبدی مسکن در بین مناطق ۲۲ گانه تهران وجود دارد و فضای غالب در مناطق، پهنه­های نامناسب (۲۷/۰ درصد) و بسیار نامناسب (۳۲/۰ درصد) است.

کلیدواژه ها:

شاخص های کالبدی ، عدالت فضایی ، مسکن ، نابرابری و شکاف ، کلان شهر تهران