زیرساخت های مفهومی دوران کودکی در تطور تاریخ: به سوی مفهوم پردازی اسلامی از کودکی

هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل سیر تحول مفهوم دوران کودکی در گذر زمان است. از این رو، ابتدا سیر تاریخی تکوین مسئله ی کودکی در چهار مقطع تاریخی دوره ی باستان، قرون میانه، دوره ی رنسانس و بعد از آن و در نهایت دوره معاصر مورد بررسی قرارگرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل زبان فنی- رسمی و تحلیل مفهومی بوده است. بر این اساس، تحلیل صورت گرفته نشان می دهد منظرهای چهارگانه ای را می توان در نظر گرفت که انگاره های معطوف به کودکی در درون آن ها قابل دسته بندی و بررسی اند. این منظرهای چهارگانه، درعین حال که تعاریف مختلفی از دوران کودکی را تحلیل می کنند، پرسش هایی را پیش روی فیلسوفان تعلیم و تربیت قرار می دهند که در تعریف کودکی ناگزیر از پاسخ به آن هایند. وابستگی مفهوم کودکی به مفهوم بزرگسالی و نوع این وابستگی، ماهیت ارزشی وجود انسان و چیستی این ماهیت در دوران کودکی، وضعیت توانشی کودک به لحاظ رشد یابندگی و در نهایت جایگاه قوای شناختی، عاطفی و ارادی دخیل در این توانش، محورهایی اساسی اند که هر نظریه معطوف به کودکی باید انگاره هایی را برای آن ها فراهم آورد. در این راستا، چهار مولفه مذکور در رویکرد اسلامی عمل مورد بررسی قرار گرفت. این رویکرد با تمرکز بر حضور یک توانش و غیاب توانش دیگر، تلاش می کند تا فعالیت های تربیتی را سامان دهد.

کلیدواژه ها:

کودک ، بزرگسال ، تحلیل مفهومی ، توانش ، شناخت ، عاطفه ، اراده ، اسلام.