تبیین کارکردهای وضعیت حایلی ایران در دو سده اخیر

در دو سده گذشته و در نتیجه بازی های قدرتی امپراتوری های بری و بحری روسیه و بریتانیا، ایران به عنوان یک فضای جغرافیایی حایل برای جلوگیری از احتمال تماس و درگیری مستقیم میان این قدرت های رقیب، نقش های چندگانه ای را در عرصه سیاسی و ژئوپلیتیک بازی کرد. این نقش ها گاه با توافقات دوجانبه قدرت ها، گاه با اقدام یکی از آنها و گاه به صورت درون جوش از جانب حکومت و گاه ملت ایران به صورت واکنش به بازی قدرت ها صورت می گرفت. هر چند کشور ایران به عنوان قدرت ضعیف تر حضور کم رنگ و منفعلی در این رقابت های جهانی و منطقه ای داشت اما، به نوبه خود دارای کارکردهای چندگانه مهمی بود که می توان آنها را به عنوان یک مدل از نقش ها و کارکردهای کشور حایل ارائه داد. بنابراین پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به شناخت و تببین کارکردهای فضای حایلی ایران می پردازد. ابزارهای جمع آوری داده ها، اسنادی (کتابخانه ای) و روش میدانی (پرسشنامه) است. نتایج حاصل از پژوهش روشنگر کارکردهای بیست ودو گانه در دو دسته بندی کلی کارکردهای خارجی و کارکردهای داخلی موقعیت حایلی ایران است.

کلیدواژه ها:

ژئوپلیتیک ، فضای حایل ، رقابت قدرتها ، بازی بزرگ ، ایران