ارزیابی عوامل موثر بر هایپوکسیا در رودخانه ها

حوضه آبخیز رودخانه کرخه با وسعت ۵۱۵۲۷ کیلومتر مربع در غرب کشور ایران قرار دارد. هیپوکسی یکی از علل کاهش اکسیژن ناشی از ورود پسابها و کودهای شهری ، صنعتی و کشاورزی است . در این پژوهش به بررسی عوامل موثر بر پتانسیل هیپوکسی با توجه به دسترس بودن اطلاعات و دادههای مورد نیاز در طول مطالعات میدانی و عملیات نمونه برداری می پردازد. عملیات نمونه برداری در ۸ ایستگاه رودخانه مورد نظر انتخاب و آنالیزهای صحرایی و آزمایشگاهی مرتبط از طریق واحد سنجش و ارزیابی کیفی آب و خاک (آزمایشگاه مهاب قدس به عنوان آزمایشگاه معتمد سازمان حفاظت محیط زیست ایران) انجام شد. متغیرهای مورد سنجش در این پژوهش ، شامل متغیرهای فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی بودند. پس از حذف متغیرهای کم اثر و نرمالسازی آنها، با استفاده از آزمونهای همبستگی ، نتایج تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که بتوان روابط معنی داری را میان اکسیژن محلول با ماهیت های مختلف کیفی و آلایندههای موجود در آب رودخانه مختلف بدست آورد. متغیرهای بیولوژیکی تاثیر مستقیمی را بر میزان اکسیژن محلول نداشته و در متغییرهای فیزیکوشیمیایی تاثیر متغییرهای دما و اسیدیته و سولفیت به مراتب نسبت به سایر متغیرها بیشتر بود به طوریکه افزایش هر چه بیشتر دما سبب کاهش میزان اکسیژن محلول شده و رابطه عکس دارد و رابطه مستقیم و تاثیرگذار سولفیت و اسیدیته در میزان اکسیژن محلول به چشم می خورد.

کلیدواژه ها:

رودخانه کرخه ، متغیر کمی و کیفی رودخانه ، هایپوکسی ، همبستگی .