بررسی ماندگاری اثر استرس حاد اجتماعی بر قدرت باند آلفا

زمینه و هدف: استرس بطور مکرر روزانه اتفاق می افتد و دارای تاثیرات تاخیری است. اگر تکرار استرس­ها زیاد باشد و مکانیزم­های برگرداننده همئوستازی در مغز فرصت کافی نداشته باشند، فرد مستعد استرس مزمن می شود. هدف این مطالعه بررسی ماندگاری استرس حاد بر تغییرات الکتروانسفالوگرافی (EEG) در کنار تغییرات هورمونی و خودگزارشی استرس در نیروهای سرباز وظیفه است. روش­ها: بدین منظور ۲۴ مرد جوان سالم (سرباز وظیفه) داوطلبانه در طرح شرکت کردند. قبل از انجام تست و بعد از ۲۰ دقیقه (فاز ریکاوری) از اجرای تست استرس اجتماعی ۱۰ دقیقه­ای، میزان خودگزارشی استرس، سنجش کورتیزول در بزاق و ثبت EEG گرفته شد. همچنین نمره هوش هیجانی، بهره هوشی، سطح استرس، اضطراب و افسردگی (DASS) افراد مشخص شد. یافته­ ها: بین مقدار نمره هوش هیجانی و DASS در سربازان رابطه معنادار منفی وجود داشت. آنالیز واریانس مکرر نشان داد که سطح کورتیزول بزاقی و نمره خودگزارشی استرس سربازان بدنبال تست استرس افزایش معنادار پیدا کرده بود(P<۰.۰۵) ، اما در فاز ریکاوری تنها نمره خودگزارشی به قبل از استرس برگشته بود و سطح کورتیزول روند رو به افزایش را ادامه داده بود. همینطور قدرت نسبی باند آلفا در چشم بسته در اکثر کانال­ها بعد از استرس افزایش یافته بود که بعد از ریکاوری نیز هنوز بالا بود(P<۰.۰۰۱) . شاخص­های غیرخطی بعد فرکتال کتز و آنتروپی طیفی در کانال­های پیش پیشانی کاهش پیدا کرده بود(P<۰.۰۵)  که بعد از ریکاوری به سطح قبل از استرس برگشته بود. نتیجه گیری: افزایش شاخص آلفای EEG در چشم بسته در اکثر مناطق مغز و کاهش شاخص­های غیرخطی فرکتال کتز و آنتروپی طیفی در منطقه پیش­پیشانی می توانند بیانگر معتبری برای وجود استرس در مغز باشند.

کلیدواژه ها:

استرس حاد اجتماعی ، کورتیزول ، الکتروانسفالوگرافی ، شاخص های غیرخطی ، سرباز