بررسی و شناسایی بندپایان سمی در جزایر سه گانه ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک، بوموسی و قشم در خلیج فارس

زمینه و هدف: منطقه خلیج فارس دارای آب و هوای گرم و مرطوب بوده و شرایط مناسب برای تکثیر، زیست و گسترش انواع حشرات و بندپایان سمی را دارد. پیش از این، مطالعاتی بر روی برخی از حشرات و بندپایان سمی از جمله عقربها و مورچه ها و زنبورهای نیش زن انجام گرفته است، مطالعه حاضر در ادامه بررسی ­های قبلی و تکمیل شناسایی سایر بندپایان سمی مانند عنکبوت ها، رطیل و صدپایان سمی در جزایر سه­گانه و قشم انجام گرفت. روش ها: این مطالعه توصیفی- مقطعی در طول سال ۱۳۹۳ در جزایر سه­گانه تنب­های بزرگ و کوچک، بوموسی و قشم به انجام رسید. برای صید بندپایان سمی شامل صدپایان از روش جستجوی مستقیم در زیستگاه های طبیعی آنها و روش صید دستی (Hand catching) و همچنین تله گذاری با روش تله­های چاله­ای (Pitfall trap) استفاده شد. برای صید عنکبوتهای سمی هم روش جستجو و صید مستقیم آنها در محل های تاریک و مرطوب مانند انبارها، سقف اماکن و غیره و همچنین روش صید انبوه (Total catch) بکار رفت. صید شبه­ عنکبوتها نیز با جستجوی آنها در هنگام شب در اطراف اماکن انجام شد. نمونه ­های صید شده در داخل الکل ۷۰% قرار گرفت و تشخیص سیستماتیکی آنها با استفاده از کلیدهای تشخیص معتبر انجام گرفت. یافته ها: در این مطالعه تعداد ۳۸ عدد از صدپای بسیار سمی اسکولوپندرا ولیدا (Scolopendra valid) صید و تعیین هویت شد و ۷۰ نمونه دیگر تا حد جنس اسکولوپندرا (Scolopendra spp) تشخیص داده شد. همچنین تعداد ۱۵۸ عدد عنکبوت صید گردید. در این بین ۳ نمونه از عنکبوت بسیار خطرناک و سمی بیوه سیاه پشت قرمز (Latrodectus hasselti ) از روستای مسن و منطقه سوزا و شهر قشم در جزیره قشم صید شد. همچنین تعداد ۲۸ عدد از شبه­عنکبوت­ها از گروه عنکبوت شتری در محیط­های نظامی روستای مسن در جزیره قشم صید گردید. عنکبوت­های شتری غول پیکر از خانواده گالئودیده (Galeodidae) شناسایی شدند. نتیجه گیری: در این مطالعه گونه های بیشتری از بندپایان سمی از جزایر سه­گانه و قشم گزارش گردید و اطلاعات بیشتری از فون بندپایان سمی در جزایر بدست آمد. این یافته در زمینه آگاهی از وضعیت انتشار گونه ها و کنترل این بندپایان سمی می تواند مفید واقع شود و علاوه بر این در مطالعات زیست شناسی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Arachnids ، Poisonous Arthropods ، Iranian Islands ، Persian Gulf. ، بندپایان سمی ، عنکبوتیان ، جزیره ، ایران ، خلیج فارس.