مطالعه تطبیقی کارایی برخی نمایه‎های خشکسالی هواشناسی در مناطق مختلف اقلیمی ایران

هدف از این مطالعه، بررسی رفتار دوره ای خشکسالی و شناسایی فراوانی و شدت خشکسالی به همراه معرفی یک یا چند نمایه سازگار برای نواحی اقلیمی در کشور بوده است. از داد ه های روزانه ۴۲ ایستگاه همدیدی در دوره آماری ۲۳ ساله (۱۳۹۵-۱۳۷۲) استفاده شد. به کمک "سنجه کارآمد" ویژگی خشکسالی در هر یک از پهنه های اقلیمی کشور بررسی شد. نتایج نشان داد که خشکسالی های رخ داده در طبقه متوسط قرار می گیرند. سال ۷۹-۱۳۷۸ در پهنه خشک و ۸۷-۱۳۸۶ در سایر پهنه ها به عنوان سالی با خشکسالی گسترده در کل کشور در نظر گرفته شدند. بر اساس "سنجه کارآمد"، نتایج به دست آمده نشان داد که نمایه درصد نرمال بارش (PNPI)، شاخص مناسبی به ویژه برای مناطق مرطوب نبود. در حالی که نمایه تبخیر و تعرق- بارش استانداردشده (SPEI)، شرایط خشکسالی در مناطق مرطوب تر را بهتر نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد که بر خلاف رفتار دیگر نمایه‎ها، نمایه بارش استاندارد شده (SPI) در پایش خشکسالی در تمامی طبقات اقلیمی نتایج یکسانی داشته است. به  نظر می‎رسد نتیجه مذکور منطقی نبوده و بیانگر این موضوع است که استفاده از SPI بایستی با دقت بیشتری صورت گیرد. در خصوص تداوم خشکسالی ها به جزء نمایه Z چینی، که در برخی موارد، در تعیین دوره های تر و خشک نتایج کاملا معکوسی را نشان داد تمامی نمایه ها تفاوت چندانی با یکدیگر نداشتند. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که الگوی تغییرات خشکسالی، دوره ای نبود.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هواشناسی ، نمایه بارش استاندارد شده ، طبقه بندی اقلیمی