تحلیل محتوایی شاخصه های پیکارسک در سه گانه محمد شکری

پیکارسک یک سبک مهم در ادبیات داستانی معاصر به شمار می­ رود و نویسندگان برای بیان دیدگاه ­های خود در باره جامعه و مشکلات موجود در آن و نقد اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی در آثار خود از آن استفاده می­ کنند. داستان­ های پیکارسکی؛ داستان ماجراجویی­ های کلاشان و رنج و غم و مخاطراتشان است به همین دلیل اغلب به شکل داستان زندگی نامه خود نوشت واقعی و از زاویه دید اول شخص یا سوم شخص نوشته می شوند. این گونه داستانی برای نخستین بار در اسپانیای قرن ۱۶ م ظهور کرد و پس از آن به ادبیات سایر جهان منتقل شد. محمد شکری نیز این سبک داستانی را جهت انعکاس اوضاع وخامت بار جامعه وقت مراکش و جهان عرب، از این سبک داستانی در آثار خود استفاده کرده است. هدف اصلی این جستار که به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، تحلیل محتوایی شاخصه­ های پیکارسک در رمان­ های «الخبز الحافی، الشطار و وجوه» معروف به سه­ گانه شکری است. این سه­ گانه، ماجرای زندگی محمد -پیکاروی داستان- را از آغاز تا پایان روایت می­ کند و نویسنده، مشکلات طبقه محروم جامعه وقت مراکش را در لابه لای آن، به تصویر می­ کشد. یافته ­های جستار، حاکی از آن است که برخی از شاخصه ­های محتوایی که سه ­گانه شکری را در زمره رمان پیکارسکی قرار می­دهد، عبارت اند از واقع ­گرایی انتقادی، سفر، فقر و نیازمندی قهرمان داستان، بیکاری، آوارگی و ماجراجویی­ های پوچ­ گرایانه و دیوان ه­وار و همنشینی با حیله­ گران و کلاشان، طغیان و سرکشی بر ضد قوانین و آداب و رسوم اجتماعی، هجو جامعه و مردم، بیان نابسامانی­ های اجتماعی و مفاسد اخلاقی و طنز سیاه. از آنجا که آثار ادبی عموما برخاسته از شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه و تاثیر عمیق آن­ها در زندگی افراد است و سه­ گانه شکری نیز به همین اساس نگاشته شده است؛ بنابراین پرداختن به این موضوع می­تواند بسیاری از جوانب جامعه وقت مراکش را برای خواننده آشکار سازد

کلیدواژه ها:

پیکارسک ، محمد شکری ، الخبز الحاقی ، الشطار ، وجوه