برآورد پتانسیل تولید و پراکنش بذر گیاهان در علفزار کوهستانی البرز مرکزی (مطالعه موردی: مراتع سرخ آباد سوادکوه، استان مازندران)

میزان تولید بذر گونه های گیاهی و پراکنش آنها بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تاثیر گذار است. برای تفسیر بسیاری از تغیرات ایجاد شده در پوشش گیاهی نیاز به شناسایی ترکیب گیاهی در سایر منابع گونه ای نظیر بارش بذر و بانک بذر می باشد. هدف از این تحقیق برآورد پتانسیلی از میزان تولید بذر گیاهان مرتعی و پراکنش آنها در علفزار منطقه سرخ آباد سوادکوه در استان مازندران است. بذرها در طول فصل رویش از منطقه جمع آوری و سپس شناسایی و شمارش شدند. برای این بذرها برخی خصوصیات نظیر شکل بذر، وزن هزار دانه، درصد جوانه زنی و رنگ بذر در آزمایشگاه تعیین شدند. جهت نمونه گیری از پراکنش بذر از گلدان های پلاستیکی به عنوان تله بذر استفاده شد. در سه مرحله در طول فصل رویش محتویات این گلدان ها خالی و در آزمایشگاه بذرها شناسایی و شمارش شدند. نتایج نشان داد ۱۸ گونه در تولید بذر و ۱۷ گونه در پراکنش بذر اهمیت داشتند. تولید بذر شامل ۲۹۶ بذر در متر مربع بوده که حدود ۲۵ درصد آن برای گندمیان بوده است. پتانسیل پراکنش بذر در منطقه ۲۷۵ بذر در متر مربع بود. بیشتر گونه ها بذرهای سبک، کوچک، شکل کشیده و به رنگ روشن را تولید نمودند. تقریبا ۴۵ درصد از تولید بذر منطقه را گونه های Stachys byzanthina، Marrubium vulgare، Descurainia sophia و  Medicago lupulina و تقریبا ۴۶ درصد از پراکنش بذر منطقه را Stachys byzanthina، Plantago lanceolata ، Descurainia sophia و Medicago lupulina تشکیل دادند. تعداد اندکی از گونه های گیاهی موجود در پوشش گیاهی تولید بذر داشته و همچنین در پراکنش بذر یافت شدند.

کلیدواژه ها:

بارش بذر ، جوانه زنی ، رویشگاه امن ، شکل بذر