تاثیر کاهش یارانه حامل های انرژی بر میزان استخراج منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت شبستر از حوزه دریاچه ارومیه)

یکی از عوامل اصلی در استخراج آب از منابع زیرزمینی، نهاده انرژی می­باشد. لذا سیاست­های قیمتی مربوط به حامل­های انرژی روی هزینه استخراج آب و به تبع آن در میزان برداشت آب تاثیر خواهد گذاشت. یکی از دلایلی که در سال­های گذشته موجب شده­است، فشار بیشتری بر منابع آب زیرزمینی وارد شود سیاست­های یارانه­ای نامناسب در رابطه با قیمتهای حامل­های انرژی می­باشد. با توجه به ارتباط تنگاتنگ بین قیمت حامل­های انرژی و هزینه­های استخراج آب زیرزمینی در مطالعه حاضر سعی شده­است تا با استفاده از الگوی برنامه­ریزی پویا اثر کاهش یارانه حامل­های انرژی بر میزان استخراج و مصرف منابع آب زیرزمینی، الگوی کشت و درآمد کشاورزان دشت شبستر که از مناطق بحرانی کشور از لحاظ منابع آب زیرزمینی محسوب می­شود، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد که با کاهش یارانه حامل­های انرژی، میزان برداشت آب از منابع زیرزمینی کاهش می­یابد. مثلا کاهش ۲۵ و ۵۰ درصدی در یارانه حامل­های انرژی به ترتیب حدود ۵/۴ و ۵/۶ میلیون متر مکعب استخراج آب از منابع زیرزمینی را  در سال کاهش می­دهد. همچنین سطح زیرکشت برخی محصولات آب­بر و کم درآمد کاهش یافته و الگوی کشت به سمت محصولات با درآمد بالا مانند پیاز، سیب و گردو تغییر می­یابد. نتایج حاکی از آن است که  اتخاذ سیاست­های مناسب یارانه حامل­های انرژی می تواند در بهبود شرایط استخراج منابع آب زیرزمینی مفید واقع گردد.

کلیدواژه ها:

استخراج ، مدل برنامه ریزی پویا ، منابع آب زیرزمینی ، یارانه حامل های انرژی