بررسی تاثیر روند و پیچیدگی متغیرهای هیدرواقلیمی و پوشش گیاهی بر سطح آب های زیرزمینی با استفاده از معیار موجک-آنتروپی و من-کندال

با توجه به افت شدید سطح ایستابی چاه های پیزومتری در سال های اخیر، هدف از مطالعه حاضر بررسی روند و پیچیدگی فرایندهای هیدرواقلیمی و پوشش گیاهی در حوضه آبریز زیلبیرچای، آذربایجانشرقی می باشد. بدین منظور ابتدا سطح ایستابی چاه های موجود در منطقه برای ۱۸ سال به صورت سالانه، داده های دبی، بارش، دما و پوشش گیاهی برای ۳۰ سال به صورت ماهانه و سالانه با استفاده از روش من-کندال روندیابی گردید؛ سپس با استفاده از تحلیل موجک مادر db۲ متغیرها در سه بازه ۱۰ ساله و در پنج سطح زمانی تجزیه و آنتروپی آن ها محاسبه گردید. نتایج نشان دهنده روند معنی داری کاهشی سطح ایستابی آب های زیرزمینی و دبی است. همچنین برای داده های بارش و پوشش گیاهی روند معنی داری چشمگیری مشاهده نگردید ولی برای متغیر دما روند معنی داری افزایشی در اکثر ماه ها وجود دارد. از طرفی تغییرات پیچیدگی متغیر دما (حدود ۲ درصد رشد) چندان چشمگیر نبود ولی متغیر بارش با کاهش نوسانات در طول دوره همراه بود (حدود ۲۰ درصد) و علاوه بر کاهش مقدار میانگین، الگوی نوسانات آن نیز در حال تغییر است و بر کاهش پیچیدگی دبی (۱۷ درصد) و سطح آب زیرزمینی (۱۳ درصد) تاثیر گذاشته است. همچنین افزایش پوشش گیاهی هم زمان با افزایش دما از طریق افزایش تبخیر- تعرق و از سوی دیگر کاهش دبی و بارش در منطقه باعث افزایش بهره برداری از چاه ها و کاهش سطح ایستابی آن ها شده است. بنابراین در نظر گرفتن روابط پیچیده و اثرات هم افزای عوامل طبیعی و انسانی بر منابع آب در کنار هم می تواند مدیران را در تصمیم گیری بهینه و کارآمد یاری کند.

کلیدواژه ها:

منابع آب زیرزمینی ، فرایندهای هیدرولوژیکی ، موجک-آنتروپی ، NDVI ، زیلبیرچای-آذربایجانشرقی